Ulrich Spiesshofer, ABB: «Internet of Things, Services and People»

Toen Ulrich Spiesshofer (52) CEO werd van ABB en het zijn moeder vertelde, vroeg zij wat dat bedrijf deed. Hij kreeg het haar niet onmiddellijk uitgelegd, zo divers zijn de activiteiten.

Trefwoorden: #ABB, #Internet of Things Services & People, #IoTSP, #SF6, #smartsensor, #Ulrich Spiesshofer

Lees verder

Magazine

Download het artikel in

ENGINEERINGNET - Een hele oefening later kwam er de volgende omschrijving uit de bus: ‘power en automatisering voor nutsbedrijven, industrie, transport en infrastructuur en dat globaal’. Spiesshofer staat sinds september 2013 aan het hoofd van de multinational.

De helft tot tweederde van zijn tijd is hij onderweg. Hij rijgt een PhD in economie aan een MBA en een master in engineering. Als hoofd van de divisie Discrete Automation and Motion leidde hij de grootste acquisitie van ABB ooit, die van de Amerikaanse bouwer van industriële motoren Baldor Electric.

Waar gaat ABB naartoe?
«We waren een 'van binnen naar buiten' onderneming. We worden een 'van buiten naar binnenbedrijf'», stelt Spiesshofer die wijst naar de waardeketen in elektriciteit. «Met de groei van hernieuwbare energiebronnen explodeert de complexiteit aan de aanbodzijde terwijl aan de vraagzijde het verbruik alleen maar stijgt.»

Niet alleen voor treinen en datacenters maar nu ook de infrastructuur bieden voor elektrische auto’s zijn voor het bedrijf even zovele opportuniteiten. «We bevinden ons midden in de vierde industriële revolutie.» ABB trekt nu ook de internetwereld met zijn internet of things op. «IoT heeft enkel zin wanneer het diensten voor mensen verzorgt. Daarom hebben wij het ook over het 'IoT, services for people'».

«ABB differentieert door voorop te lopen»
«Pioniersprojecten, zoals de Gotthard-tunnel, vergen een langetermijnvisie. Het past in onze visie om daarvoor spitstechnologie te leveren», stelt Spiesshofer. Hij zegt dan ook bijzonder trots te zijn dat de onderneming deel is van dit project dat niet alleen een uitdaging is voor het project management - het was complex en liep over meerdere jaren - maar ook de samenwerking van verschillende onderdelen van het bedrijf vereiste.

Heel anders, maar eveneens gericht op energie-efficiëntie, is het SmartSensor-gebeuren (zie kadertekst). Een tandenborstel met ingebouwde tijdmeter inspireerde de samenwerking tussen ABB en Swatch om een ‘pratende motor’ te bedenken. De SmartSensor werd ontwikkeld door drie verschillende teams van ABB «op te sluiten tot ze met een oplossing kwamen».

Het concept werd in 2015 op de Hannover Messe toegelicht en een jaar later stelde ABB het commerciële product voor op dezelfde beurs. «Het toestelletje, dat zeven sensoren, één microprocessor en een bluetooth radio bevat en op motoren gezet kan worden, heb je al voor minder dan 50 dollar.»

Maar de winst in efficiëntie en onderhoud is nauwelijks te becijferen. Overal waar motoren lopen kan de SmartSensor terecht in de industrie, proces, voeding, drank,.... «Als je de bestaande 300 miljoen elektrische motoren met de SmartSensor uitrust, dan hoef je geen kerncentrales meer», waagt Spiesshofer. «Het gaat er om de wereld te runnen zonder de aarde op te gebruiken.»

«Verantwoordelijke ontwikkeling»
Hij beklemtoont de sterke push in schonere technologieën bij ABB en merkt op dat elektrische wagens niet per se duurder zijn dan wagens met klassieke verbrandingsmotor. Er wordt uiteindelijk een even groot aandeel van het budget aan de auto besteed «maar het is wel een heel andere technologie».

Hij pleit voor een 'verantwoordelijke ontwikkeling'. Dat de nieuwe technologieën, net zoals automatisering en robotisering, jobs zullen doen verdwijnen ontkent hij niet. Er zullen er echter andere weer bijkomen. «Voor automatisering mag je geen schrik hebben», bezweert Spiesshofer.

In eenzelfde adem is hij het er niet mee eens dat de Zwitserse overheid overweegt te besparen in het onderwijs. «De tak waarop je zit mag je niet afzagen.» Zelf heeft hij twee tienerzonen. «Ik geef hen nu al mee dat ze bereid zullen moeten zijn om zich in hun loopbaan om te scholen.»

«Geen kansen missen»
Dat de dingen snel kunnen evolueren bewijst de explosie in hernieuwbare energieprojecten. Spiesshofer wijst er op dat vijf jaar geleden een 50 MW PV-plant als «groot» beschouwd werd. In Indië is er nu een PV-site van 700 MW die de prijs van de gewonnen energie terugbrengt tot 4,3 cent/Wh.

«Wij moeten klaar zijn om op te schalen. We moeten ophouden bang te zijn.» Hernieuwbare bronnen hebben een betrouwbaar basislastniveau nodig. Allemaal kansen voor een bedrijf als ABB. «Je kan er batterijen tussenzetten, of windkracht combineren met hydro, of een global powerplant opzetten die elektriciteit levert waar en wanneer dat nodig is.»

Hij sprak laatst nog met de Amerikaanse president: «It drives me crazy. Ik word er gek van. Gebruik dan toch de technologie die er vandaag al is, zoals PV-cellen en batterijopslag,...» Hij ontmoet hem over enkele weken nogmaals en zal het er op de SelectUS Investment Summit ook over hebben. «We moeten voorkomen dat we kansen missen om de wereld te veranderen.»

Kan het ooit fout gaan voor een globaal bedrijf?
Als het slecht gaat in het ene land gaat het doorgaans toch elders wel goed? «Europa groeit vandaag niet snel. Maar Spanje pikt weer aan in de procesindustrie en is ook wel geïnteresseerd in energieoplossingen.

In Zuid-Amerika vormt Brazilië, dat een dramatische terugval kent, een belangrijke uitdaging. In Azië is Japan moeilijk, maar het ombouwen van het grid om hernieuwbare energie te verzetten staat er hoog op de agenda. Wij gingen er eind 2014 ook een joint venture aan met Hitachi om onze High Voltage Direct Current technologie in de markt te zetten.

In China is de voorbije jaren overgeïnvesteerd maar er zijn nog provincies zoals Hubei (hoofdstad Wuhan, redactie) die een groei van 9% kennen. Indië zet een sterk jaar neer en haalt wellicht 7,5% groei.»

«De financiële crisis is niet voorbij»
ABB maakte in 2015 een omzet van zo’n 35,5 miljard dollar. Om zijn overhead te drukken, is de Zwitserse tak geherstructureerd en werd in automatisering en opleidingen/omscholingen geïnvesteerd.

«De financiële crisis is geenszins voorbij. De politieke ruimte was nog nooit zo instabiel. Voor business leaders blijft het 'tricky'. Al wat bijdraagt tot onzekerheid in de wereld, is te mijden», claimt Spiesshofer. De kans op een Brexit, bijvoorbeeld, creëert een onzekerheid die voorkomt dat er wordt geïnvesteerd: «We mogen de onzekerheden niet negeren. We moeten ze onderkennen en een 'agile' bedrijf opzetten.»

ABB telt 135.000 medewerkers waarvan slechts tien procent - 35.000 - blue collar of arbeider is. «Je kan je vaste kosten in de waardeketen verlichten door meer uit te besteden.» Wat ook gebeurt.

«Maar je moet altijd een ‘early warning’ radar bewaren. Daarom blijven we dicht bij onze klanten, en nog dichter bij hen die in woelig water terechtkomen. We stellen er onze bronnen veilig en blijven agile, zonder drastisch hoeven te zijn.»


(foto's: ABB)
door Luc De Smet, Engineeringnet

Kader: IoT: SmartSensor voor inductiemotoren
De SmartSensor van ABB is bedoeld om de prestaties en daarmee ook de toestand van laagvolt inductiemotoren te monitoren van op afstand. Voordeel: onderhoud kan ingepland worden op basis van wat écht nodig is in de plaats van op werkingsuren.

Het bedrijf claimt dat met het systeem de motordowntime met 70% korter kan, de levensverwachting met 30% verlengd en het energieverbruik met 10% verminderd kan worden. Het initiatief past in ABB’s concept van Internet of Things, Services and People (IoTSP). Het bedrijf ontwikkelde de oplossing in samenwerking met EM Microelectronic dat deel uitmaakt van de Swatch Group.

De SmartSensor wordt ‘op’ de behuizing van de motor geplaatst en neemt verschillende signalen op: rotor, temperatuur, koeling, rollagers, eccentriciteit, trillingen, verbruik, belasting en werkingsuren.

Via Bluetooth schuiven de data uiteindelijk via internet naar een server in de cloud. Via een interface is de werking/status van elke afzonderlijke motor en trends te volgen. Bij een alarm kunnen boodschappen uitgestuurd worden naar smartfoons.

De SmartSensor meet zo’n 8 bij 5 cm en heeft een kunststoffen behuizing. Binnenin voeden vier CR2477 knoopcelbatterijen van 3V de verschillende componenten op het printplaatje: EM module, EM draadloos meersensoren platform, een EM3027 klok, een EM9301 Low Energy (BLE) bluetooth controller en een MC 32 kHz quartz microprocessor.

In principe kan de SmartSensor op elk motormerk geplaatst worden. Uiteraard moet elke verschillende motor eerst ‘geparametriseerd’ worden om zinvolle data uit het slimme bakje te halen. «Twee jaar geleden nog kostte dit bakje 800 dollar. Vandaag kan het al voor 50 dollar», rekende Reiner Schönrock, hoofd van Strategic Product and Innovation Communication.

«Wij verkopen echter niet de sensor maar de service. (...) Na de testfase bij beta-klanten in Duitsland zoeken we nu pilot-klanten, eerst in de VS.» De multinational wil zijn SmartSensor inderdaad eerst op de eigen Baldor-motoren in de VS loslaten.

Baldor is er het best gekende merk en heeft er een ruime installatiebasis. Schönrock rekent dat er vandaag wereldwijd zo’n 300 miljoen laagstroommotoren in aanmerking komen voor dergelijke monitoring.


Kader: Milieu: schakelinstallatie met alternatief voor SF6
ABB leverde onlangs zijn eerste hoogvolt en middenvolt gas geïsoleerde schakelinstallatie die gevuld is met een alternatief mengsel voor het bestaande milieuonvriendelijke zwavelhexafluoride (SF6).

SF6 is een krachtig broeikasgas dat zo’n 23.000 keer sterker is dan CO2. Het nieuwe mengsel, dat nog niet benoemd is, maar gebaseerd werd op fluoreketone, is naar verluidt «bijna zo onschuldig als lucht zelf en heeft een zogenaamd Global Warming Potential dat minder is dan dat van CO2, minder dan één dus».

De samenstelling werd speciaal voor schakelapparatuur ontwikkeld in samenwerking met 3M. Diëlektrisch presteert de nieuwe samenstelling zoals SF6 en het is ook voldoende als stroomonderbreker zij het iets minder dan SF6. Daarom komt het nieuwe mengsel eerst in toepassingen tot 170 kV met typische kortsluitstromen onder 50 kA.

De piloot is een onderstation in Oerlikon Zürich van energieleverancier EWZ dat onder meer het noordelijk deel van de stad van elektriciteit voorziet. Het ligt precies naast ABB’s fabriek van GIS-schakelapparatuur.

Het nieuwe station is goed voor 170/24 kV. GIS vervangt er de vroegere luchtgeïsoleerde schakelapparatuur (AIS) van 1949. Het nieuwe station heeft een oppervlakte van nauwelijks nog een derde van het vroegere. Op de vrijgekomen grond komt een brandweerstation. De installaties van het substation bevinden zich 15 m onder de grond.

ABB mocht drie transformatoren van 50 MVA, acht GLK-14 GIS-stellen van 170 kV en 50 GIS ZX2 panelen van 24 kV leveren. Er is vijf jaar aan het nieuwe station gebouwd.

De investering van 40 miljoen CHF werd in september 2015 opgeleverd. In de pilootinstallatie wordt ondertussen nog steeds onderzoek verricht op het nieuwe gas, zijn prestaties op langere termijn en de impact op materialen.

De compacte GIS-apparatuur is een nog steeds groeiende markt ten opzichte van luchtgeïsoleerde schakelapparatuur die veel meer grondoppervlakte vergt. De omslag naar een milieuvriendelijker gas zal dat ongetwijfeld bestendigen.

De totale CO2-emissie van het nieuwe GIS-systeem, berekend op een levenscyclus van 30 jaar, is gehalveerd. Deze CO2 equivalente emissies zijn dan enkel nog te wijten aan de gebruikte grondstoffen, de bouw en de thermische verliezen bij de werking van het station.