De omslag naar hernieuwbare energie vereist veel nieuwe materialen: voor windmolens zijn bijvoorbeeld materialen als neodymium en dysprosium nodig, voor batterijen lithium en kobalt.
Deze materialen zijn zeldzaam, erg gewild én in handen van enkele spelers of worden ontbind in mijnen waar de werkomstandigheden op zijn minst problematisch zijn.
Het Internationaal EnergieAgentschap verwacht dat de vraag ervan tegen 2040 minstens verdubbelt. Het is dus verstandig om slim om te gaan met de materialen die zich al in Vlaanderen bevinden.
Als batterijen van elektrische voertuigen aan het einde van hun leven komen, zijn ze nog inzetbaar in minder veeleisende toepassingen. Zoals thuisbatterijen, om energie van zonnepanelen op te slaan.
Hiervoor zijn ombouwfabrieken nodig. VITO becijferde dat dit in Vlaanderen tegen 2030, afhankelijk van de groei van de vraag naar thuisbatterijen, 4 miljard euro extra economische waarde kan opleveren in vergelijking met recyclage.
Ombouw spaart ook nog eens tot 615.000 ton CO2 uit, omdat er minder nieuwe thuisbatterijen gemaakt moeten worden.
Zo’n industrie kan enkel bestaan als er genoeg afgedankte batterijen vrijkomen. Dat is nu nog onduidelijk: hoe lang gaan batterijen mee, hoe snel wordt elektrisch rijden mainstream, gaan autoproducenten de batterijen liever zelf houden?
Als er niet genoeg batterijen voor ombouw zijn, levert hoogwaardige recyclage van batterijen ook waarde. Die activiteit kan de economie 260 miljoen euro opleveren.
De komende 20 jaar gaan er al veel zonnepanelen op pensioen. Hiervoor zijn nog geen ombouw-oplossingen.
Het is dus nodig om zonnepanelen te recycleren en de materialen te herwinnen. UGent en UAntwerpen stellen dat fijnmazige en geavanceerde methodes het beste zijn, om ook het zilver terug te winnen.
Het Steunpunt Circulaire Economie verenigt onderzoekers van KU Leuven, UAntwerpen, UGent en VITO, en voert beleidsondersteunend onderzoek uit gefinancierd vanuit OVAM en EWI.
De belangrijkste doelen zijn het meten en in kaart brengen van de transitie naar een circulaire economie, het analyseren van beleidsinstrumenten en -strategieën die aan de transitie bijdragen en de impact van nieuwe trends.
