ENGINEERINGNET -- Onderzoekers zijn erin geslaagd een proces uit te werken dat CLAs op een duurzame manier weet te produceren.
Aan CLAs of geconjugeerde linolzuren worden positieve gezondheidseffecten toegeschreven. Ze kunnen dan ook op veel interesse rekenen bij ontwikkelaars van functionele voeding.
CLAs of geconjugeerde linolzuren zijn transvetzuren waaraan positieve gezondheidseffecten worden toegeschreven. Maar via een gewoon dieet kan men onvoldoende CLAs opnemen die resulteren in deze positieve effecten.
CLAs zijn dan ook een typisch voorbeeld van een voedingssupplement. Voornamelijk de CLA transvetzuur isomeren cis-9,trans-11-CLA,trans-10,cis-12-CLA en trans-9,trans-11-CLA blijken volgens verschillende studies anticarcinogene, antidiabetische, antioxidatieve en antiatherosclerotische werkingen te hebben. Verder zouden ze een gunstige invloed uitoefenen op de lichaamssamenstelling (spiertoename, vermindering vetsynthese), ontstekingen afremmen, astma reduceren en het immuunsysteem versterken.
CLAs kunnen bereid worden via een chemisch proces waarbij plantaardige oliën die rijk zijn aan linolzuur (bv. sojaolie en saffloerolie) als bron fungeren. In essentie betreft het een isomerisatie reactie (d.i. een reactie waarbij de ruimtelijke ordening van moleculaire groepen wordt veranderd). De isomerisatie verloopt via een katalysator.
Het industriële proces dat vandaag de dag gebruikt wordt, heeft het als nadeel belastend te zijn voor het milieu.
Onderzoekers (Philippaerts et al.) zijn er evenwel in geslaagd om een heterogene katalyse uit te werken die een veel milieuvriendelijkere productie van CLAs toelaat. Heterogene katalysatoren kunnen immers makkelijk gescheiden worden van reactiemengsels en weer hergebruikt worden.
Uit het onderzoek kwam een met ruthenium beladen zeoliet van het USY type naar voor als meest actieve en selectieve katalysator voor isomerisatie van methyl linoleaat bij 165°C.
Een mooi resultaat was verder dat de biologisch meest actieve CLA isomeren cis-9,trans-11-CLA, trans-10,cis-12-CLA en trans-9,trans-11-CLA de belangrijkste reactieproducten bleken te zijn.
(KV) (foto KULeuven: An Philippaerts)
ACHTERGROND
* CLA of geconjugeerd linolzuur is de verzamelnaam voor een reeks vetzuren, die zoals het essentiële vetzuur linolzuur, 18 koolstofatomen bevatten en twee dubbele bindingen. Deze dubbele bindingen komen in geconjugeerde vorm voor. Dit houdt in dat tussen twee dubbele bindingen slechts één enkele binding aanwezig is. Geconjugeerde linolzuren komen van nature voor in dierlijk vet, afkomstig van herkauwers, en is te vinden in producten zoals boter, kaas, melk en vlees.
*Homogene katalysatoren bevinden zich in het reactiemengsel, en in dezelfde fase als de reactanten. Heterogene katalysatoren daarentegen maken geen deel uit van het reactiemengsel, maar vormen een aparte fase die in contact wordt gebracht met het reactiemengsel. Dit kan echter ook een poeder zijn dat in een vloeistof zweeft. Bijgevolg kunnen bij heterogene katalyse reactieproduct(en) en katalysator na de reactie makkelijk van elkaar gescheiden worden.
