ENGINEERINGNET -- Een veilig werksysteem is zodanig ingericht dat er gestopt wordt met werken wanneer er zich een onvoorzien probleem voordoet of een probleem dat niet zelf opgelost kan worden.
Gebouwen en andere structuren die niet regelmatig worden onderhouden, worden uiteindelijk onveilig - voor de mensen die er werken, maar ook voor het grote publiek.
Wanneer machines slecht of zelfs helemaal niet worden onderhouden, kunnen de arbeidsomstandigheden voor de mensen die ermee werken onveilig worden en kunnen ook andere werknemers gevaar lopen.
Onderhoud is dus essentieel voor een veilige en gezonde werkomgeving. Maar het onderhoudswerk zelf is vaak ook niet zonder gevaar. Daarom moet iedere werkgever zijn werknemers beschermen tegen mogelijke werkgerelateerde gevaren.
Betrokkenheid vanuit het management en een op veiligheid gerichte cultuur zijn essentieel voor de veiligheid en gezondheid op het werk, en dit geldt nog sterker bij onderhoudswerk. De toewijding van het management is vermoedelijk meer bepalend dan wat dan ook voor de veiligheidscultuur binnen een organisatie.
Het management bepaalt immers welke middelen - tijd, mensen geld, … - aan veiligheid en gezondheid wordt besteed en hoe sterk men binnen de organisatie gemotiveerd is om hier bewust mee bezig te zijn.
Wanneer werknemers actief betrokken worden bij het gezondheids- en veiligheidsbeleid, ontstaat op alle niveaus een verantwoordelijkheidsgevoel met betrekking tot veiligheid en kan effectief gebruik worden gemaakt van de unieke kennis die mensen van hun eigen werk hebben.
Vaak weten ze al hoe risico’s eenvoudig kunnen worden geëlimineerd of verkleind. Voordat aan onderhoud begonnen wordt, moet er eerst een risicobeoordeling worden uitgevoerd.
Bij de eerste risicobeoordeling moeten de werknemers al betrokken worden, aangezien ze mogelijk tijdens het werk bijkomende evaluaties moeten uitvoeren.
De risicobeoordeling leidt tot een aantal mogelijke preventieve maatregelen. Bij de tenuitvoerlegging hiervan moet te allen tijde de hand worden gehouden aan de preventiehiërarchie: eliminatie, vervanging, technische oplossing, administratieve beheersmechanismen, persoonlijke beschermingsmiddelen, enz.
Preventieve maatregelen hebben meer succes wanneer ze in combinatie worden toegepast. Zo zouden risicobeoordelingen en de invoering van veiligheidsprocedures en veilige werksystemen moeten worden aangevuld met gedragsgerichte veiligheidsinitiatieven, trainingen en voorlichting.
Voor iedere onderhoudstaak moet een duidelijke ‘workflow’ worden opgesteld en er moeten veilige werkprocedures zijn die worden gecommuniceerd en door iedereen worden begrepen. Er moeten ook procedures zijn voor onverwachte gebeurtenissen.
Zoals reeds aangehaald is een veilig werksysteem zodanig ingericht dat er gestopt wordt met werken wanneer er zich een onvoorzien probleem voordoet of een probleem dat niet zelf opgelost kan worden.
Alle informatie die relevant is voor het onderhoudswerk moet bij alle betrokken partijen bekend zijn. Dit behelst niet alleen de direct betrokken medewerkers, maar ook iedereen die de gevolgen van het onderhoud kan merken of die in de onmiddellijke omgeving werkt. Communicatie tussen onderhouds- en productiemensen, en tussen de diverse betrokken aannemers, is essentieel.
De veiligheidsfactoren tijdens onderhoudswerk moeten voortdurend worden geëvalueerd en verbeterd, op basis van audits en inspecties, risicobeoordelingen, onderzoeken naar incidenten, ongevallen en bijna-ongevallen, en feedback van werknemers, aannemers en veiligheidsmedewerkers.
Medewerkers, met inbegrip van aannemers die onderhoudstaken verrichten, moet op hun verantwoordelijkheidsgebied gekwalificeerd zijn. Zij moeten ook trainingen op het gebied van gezondheid en veiligheid krijgen, en worden geïnformeerd over veilige procedures en de risico’s verbonden aan bepaalde opdrachten.
Werkgevers zijn wettelijk verplicht informatie en trainingen over gezondheid en veiligheid te geven aan alle werknemers die dit nodig hebben, met inbegrip van tijdelijke werknemers en aannemers.
Onderhoudstaken en de bijbehorende veiligheidsaspecten behoren integraal deel uit te maken van het algehele veiligheidsbeheer van een bedrijf. Het veiligheidsbeheersysteem moet voortdurend worden ontwikkeld en verbeterd.
Eén van de beste manieren om arbeidsrisico’s in verband met onderhoud te voorkomen en te beheersen is om er al direct bij het ontwerp van gebouwen en structuren, arbeidsomgevingen, materialen en installaties (machines en apparatuur) rekening mee te houden.
