ENGINEERINGNET.NL -- Wetenschappers Gijsje Koenderink en Jeroen van Zon ontvangen elk een subsidie van 1,5 miljoen euro euro. Beide onderzoekers hangen af van de Foundation for Fundamental Research on Matter, dat op zijn beurt een onderdeel is van het NWO - the Netherlands Organisation for Scientific Research.
Gijsje Koenderink zal de subsidie gebruiken om een volledige nieuw onderzoeksprogramma op te starten. Het onderzoek richt zich op de vraag: hoe komt het dat levende cellen in staat zijn om actief controle te hebben over hun vorm?
Zo moeten cellen in een menselijk lichaam continu van vorm veranderen om te delen en te groeien. Om dit te kunnen bewerkstelligen is een gereguleerd samenspel nodig van het flexibele membraan dat de cel omhult en een netwerk van actine eiwitdraden, dat actief krachten genereert. Het doel van het onderzoek is nu modelmembranen en actinenetwerken synthetische cellen bouwen gebaseerd op de levende cellen die actief van vorm kunnen veranderen.
Het doel van de bouw van de artificiële cellen is om te achterhalen hoe cellen krachten genereren en beheersen om van vorm te veranderen. In samenwerking met ontwikkelingsbiologen zullen de onderzoekers hun inzichten ook testen door levende embryo's met een microscoop te observeren. Hierdoor gaat men nieuwe inzichten krijgen om te begrijpen hoe ziektes zoals kanker voortkomen uit afwijkende celvormregulatie.
"Ik ben bijzonder verheugd dat ik nu eindelijk van start kan gaan om de ideeën die ik op papier had staan te gaan verwezenlijken", aldus Koenderink die reageert op het goede nieuws.
Wetenschapper Van Zon daarentegen zal zijn subsidie gebruiken om een onderzoeksprogramma op te starten om de rol van willekeurige processen tijdens embryo-ontwikkeling te begrijpen.
Ten einde gezond volgroeid gezond organisme te hebben moet iedere cel precies het juiste celtype aannemen. Verrassend genoeg blijkt na onderzoek dat in veel belangrijke gevallen de cellen op toevallige wijze hun celtype aannemen.
De onderzoekers vermoeden dat dit keuzeproces tot stand komt door kleine toevallige fluctuaties op de moleculaire schaal signaalnetwerken in de cel versterken deze fluctuaties. Van Zons groep zal een kwantitatieve, biofysische aanpak gebruiken om stochastische celtypekeuzes te bestuderen in de kleine nematode worm Caenorhabditis elegans.
Met behulp van dit simpele meercellige organisme analyseren de onderzoekers hoe stochastische celtypekeuzes uit moleculaire ruis voort kunnen komen en hoe een fundamenteel willekeurig proces in embryo's toch tot een extreem betrouwbaar goed resultaat kan leiden.
(LVD)
ACHTERGROND
De Starting Grant is bedoeld voor jonge onderzoekers met een excellent onderzoeksproject. Onder jonge onderzoekers wordt verstaan: onderzoekers met een PhD die meer dan twee en minder dan tien jaar ervaring hebben opgedaan, na het behalen van de eerste PhD. Zij moeten bovendien de potentie hebben om een onafhankelijke positie te verwerven. Deze Grant biedt jonge onderzoekers de kans de overstap te maken van onderzoek onder supervisie naar zelfstandig onderzoek.
