Download het artikel in 
ENGINEERINGNET -- Meer dan ooit en met steeds grotere nadruk richten industriële ondernemingen zich op operationele efficiëntie. Hiertoe wordt het steeds gebruikelijker dat managers en engineers prestatiebeloningen ontvangen voor het vergroten van de opbrengst van hun productiefaciliteiten. Onderhoudsprofessionals maken daarom steeds meer gebruik van proactieve strategieën om hen te helpen hun productiedoelstellingen te halen.
Naast het gebruik van hoogwaardige smeermiddelen is olieanalyse voor onderhoudsprofessionals een hulpmiddel om de levensduur van apparatuurcomponenten en smeermiddelen te verlengen, vroegtijdige waarschuwingen voor tekenen van contaminatie te verschaffen en ongepland onderhoud tot een minimum te beperken. Om productiviteit en de mogelijkheden voor winstgevendheid door olie- en apparatuurbewaking te verhogen, dienen plantmanagers/engineers met een aantal factoren rekening te houden.
Bij de basis beginnen
Om de nauwkeurigheid van olieanalyseresultaten te waarborgen, moet een bepaald protocol worden gevolgd. Ten eerste dient onderhoudspersoneel bij het nemen van oliemonsters steeds een schone, droge container te gebruiken. Eventuele deeltjes die zich in de container bevinden voordat het oliemonster wordt genomen, kunnen immers tot een onnauwkeurig resultaat leiden.
De meeste olieanalysebedrijven zullen zelf de containers leveren waarin monsters moeten worden verzameld. Ook dienen onderhouds- en productietechnici monsters te nemen wanneer de apparatuur de normale bedrijfstemperatuur heeft bereikt en terwijl de machine in gebruik of online is. Indien monsters niet online kunnen worden genomen, is het ook acceptabel om deze binnen 30 minuten na het uitschakelen van de apparatuur te nemen.
Oliemonsters moeten altijd op dezelfde manier en vanaf hetzelfde bemonsteringspunt worden genomen. Een monster kan worden betrokken uit de pijpleiding van het reservoir of het carter, uit de klep van de drukretourleiding van het systeem (vóór de filter), de klep van de druktoevoer naar het systeem (eveneens vóór de filter), de klep op de wand van het reservoir, of de speciale fitting of afvoer van het reservoir of het carter (klep of plug).
Om het meest geschikte bemonsteringspunt vast te stellen, is het van essentieel belang dat men toepassingsspecifiek advies inwint bij de leverancier van het olieanalyseprogramma en de fabrikant van de desbetreffende apparatuur. Als een bemonsteringspunt eenmaal is vastgesteld, dient hiervan in de onderhoudsadministratie aantekening te worden gemaakt, zodat monsters steeds op hetzelfde punt kunnen worden afgenomen.
Hierdoor kunnen de resultaten van achtereenvolgende analyses op een betrouwbare manier worden vergeleken en kan het verloop in deze gegevens een nauwkeuriger inzicht in de conditie van apparatuur en smeermiddel verschaffen.
Oliemonsters moeten bovendien altijd worden genomen voordat olie uit de apparatuur wordt afgevoerd. Als de olie eenmaal is afgevoerd en onderzocht en daarna toch geschikt blijkt te zijn voor voortgezet gebruik, zal deze immers niet opnieuw voor hydraulische componenten en transmissies kunnen worden gebruikt. Monsters moeten ook niet onmiddellijk na een oliewisseling of na toevoeging van grote hoeveelheden bijgevulde olie worden afgenomen.
Het is aan te bevelen dat vaste bemonsteringsintervallen worden toegepast, zodat eventuele problemen met de apparatuur vroegtijdig worden gedetecteerd. Bemonstering is doorgaans minder duur dan reparatie of verloren productie. Volgens de industrienormen wordt bemonstering op kwartaalbasis aanbevolen.
Een meer frequente bemonstering wordt sterk aanbevolen als er sprake is van abnormale niveaus van slijtage of contaminatie, wanneer de uitkomsten van vibratiemetingen toenemen, wanneer er een toename is in de temperatuur in het vloeistofsysteem na een revisie of de vervanging van een pomp, of wanneer nieuwe apparatuur in bedrijf wordt genomen.
OEM-partners zijn waardevol
Het selecteren van een olieanalysepartner met toepassingsspecifieke expertise en sterke relaties met de fabrikant van de oorspronkelijke apparatuur (OEM’s, Original Equipment Manufacturers), is zeer waardevol. OEM's stellen fabrieksrichtlijnen op voor het door hen geleverde apparatuurmodel, de te gebruiken smeermiddelen, de wijze van toepassing en de bedrijfscondities. Bij het vergelijken van de olieanalyseresultaten met de vooraf vastgestelde voorzorgsmaatregelen zijn onderhoudsprofessionals dan het beste in staat om een goed gefundeerd oordeel over de conditie van het smeermiddel en de apparatuur te geven.
Bij de analyse van gebruikte olie in hydraulische systemen wordt bijvoorbeeld vaak koper gedetecteerd. In pompen wordt immers veel gebruik gemaakt van koperen legeringen, en ook buizenwarmtewisselaars (van het «shell-and-tube» type) worden veelal uit koper of koperlegeringen vervaardigd.
Deze materialen komen in aanraking met de hydraulische vloeistof, waardoor koper zich onder bepaalde omstandigheden in de olie kan oplossen. Verhoogde koperniveaus (meestal minder dan 500 ppm) kunnen soms worden vastgesteld na een bedrijfstijd van slechts 50 tot 250 uur. Onderzoek toont aan dat koperniveaus bij voorgezet bedrijf stabiliseren en geen invloed hebben op prestatiekenmerken of de oxidatiestabiliteit van de vloeistof.
Online efficiëntie
Deelname aan een olieanalyseprogramma betekent niet dat men bedolven zal worden onder stapels met papieren rapporten. Ook op dit gebied draagt het digitale tijdperk een steentje bij aan het beperken van de papierstroom, terwijl onderhoudsprofessionals toch met succes hun olieanalyseprogramma kunnen beheren. De meeste olieanalysebedrijven bieden een vorm van online functionaliteit, en een evaluatie van hoe een olieanalysepartner de administratieve aspecten van een olieanalyseprogramma kan faciliteren, is daarom van belang. Taken zoals het beheren en bijhouden van apparatuurgegevens, het afdrukken van labels voor monstercontainers, het bestellen van additionele bemonsteringspakketten en het bevestigen van de levering van monsters kunnen sterk worden vereenvoudigd door online hulpmiddelen van leidende olieanalyseproviders.
Online programma's kunnen onderhoudsprofessionals ook de juiste hulpmiddelen zoals olieanalyseprogramma's aanreiken om weloverwogen beslissingen over oliegeschiktheid en apparatuur te nemen. Dergelijke software biedt onderhoudsprofessionals hoogwaardige olieanalysebeoordelingen die potentiële problemen, mogelijke oorzaken en correctieve acties aangeven.
Succes op de lange termijn
Door de aanbevelingen van dit artikel op te volgen, kunnen onderhoudsprofessionals hun voordeel doen met geoptimaliseerde apparatuurprestaties, een gestroomlijnde productie en een verlaging van de onderhoudskosten. Het selecteren van een olieanalyseprovider met toepassingsspecifieke expertise, nauwe relaties met OEM's en een uitgebreid pakket aan online olieanalysefaciliteiten zal onderhoudsprofessionals helpen niet alleen de productiedoeleinden van hun bedrijf, maar ook hun eigen targets te realiseren.
door Willem ter Stege, Lubrication Field Engineer, ExxonMobil Fuels & Lubricants
