ENGINEERINGNET.BE - Zowat de helft van de wereldbevolking leeft op rijst, dat een laag folaatgehalte heeft.
Vooral in ontwikkelingslanden veroorzaakt een tekort aan folaten (ook bekend als vitamine B9 of foliumzuur) vaak gezondheidsproblemen. UGent-onderzoekers van het Laboratorium voor Functionele Plantenbiologie (FBP) ontwikkelden een rijstvariëteit die voor zulke problemen een oplossing kan bieden.
Eerder slaagden ze er al in om de folaatgehaltes te verhogen, maar cruciaal in deze studie is dat de onderzoekers het folaatgehalte ook konden stabiliseren, zodat de vitaminen niet verloren gaan.
Vitamine B9, of folaat, kan niet door het lichaam zelf worden aangemaakt. Om gezond te blijven hebben volwassenen zo’n 400 microgram folaten per dag nodig. Voor zwangere vrouwen is dat zelfs 600 microgram.
Folaten zijn in grote hoeveelheden aanwezig in groene bladgroenten (bv. spinazie), en in peulvruchten (bv. bonen). Veel andere gewassen, zoals rijst en andere granen, bevatten weinig vitamine B9.
Een tekort aan folaten heeft tal van ingrijpende gevolgen voor de gezondheid.
Folaten zijn net als andere vitaminen vrij onstabiele moleculen, die afbreken door contact met zuurstof, licht, vocht, verhoogde temperaturen en verandering in de zuurtegraad.
Daarom is het belangrijk voedsel, zoals groenten en fruit, zo vers mogelijk te consumeren. Niet alleen bij het versnijden en het bereiden gaan grote hoeveelheden vitaminen verloren, ook bij het bewaren kunnen de vitaminegehaltes aanzienlijk dalen.
Nu werd een nieuw prototype rijst ontwikkeld waarin de folaatgehaltes stabiel blijven bij lange bewaring. Ze gebruikten daarvoor zogenaamde metabolische engineering: ingrijpen in de biosynthese van een plantaardig product.
Een stof als folaat wordt in de plantencel gevormd door verschillende enzymen (een soort moleculaire machines) die aan een bepaald startproduct telkens specifieke wijzigingen aanbrengen tot er een folaatmolecule ontstaat.
Doordat alle genen waaraan geknutseld werd naast elkaar werden geplaatst, kan het gewijzigde stukje genetisch materiaal relatief makkelijk worden overgedragen naar populaire rijstvariëteiten.
Bovendien laat dit ook combinaties toe met andere interessante eigenschappen, bijvoorbeeld in combinatie met verhoging van andere vitamines of bepaalde mineralen als ijzer.
De strategie die in dit pionierswerk werd aangewend kan ook toegepast worden op andere gewassen, zowel graangewassen (bv. tarwe, sorghum) als niet-granen (bv. aardappel, banaan).
De resultaten werden gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift Nature Biotechnology.
(bron en foto: UGent)
