ENGINEERINGNET.BE - De Ringnevel is ongeveer 2200 lichtjaar van de aarde verwijderd en is een bekend object in het sterrenbeeld Lier. Hij kan de hele zomer worden waargenomen met een verrekijker vanop een donkere nachthemel op het noordelijk halfrond en een groot deel van het zuidelijk halfrond.
Aan de karakteristieke donutachtige structuur van gloeiend gas heeft de Ringnevel zijn naam te danken. Het is een planetaire nevel, objecten die overblijfselen zijn van stervende sterren die aan het eind van hun leven een groot deel van hun massa hebben uitgestoten.
Verbluffende beelden van de nevel zijn vastgelegd door Webb’s NIRCam (Near-Infrared Camera) en MIRI (Mid-Infrared Instrument) instrumenten. Deze zijn onlangs openbaar gemaakt door een internationaal team van astronomen, waaronder Griet Van de Steene en Peter van Hoof, onderzoekers van de Koninklijke Sterrenwacht van België.
De Ringnevel wordt gevormd door een ster die zijn buitenste lagen afwerpt wanneer zijn brandstof opraakt en is daarmee een archetypische planetaire nevel. Dit nieuwe beeld van NIRCam (Near-Infrared Camera) van de telescoop James Webb toont fijnmazige details van de filamentstructuur van de binnenste ring.
Er zijn zo'n 20.000 globules met een hoge dichtheid in de nevel, die rijk zijn aan moleculaire waterstof. De binnenste regio bevat daarentegen zeer heet gas.
De hoofdschil bevat een dunne ring met emissie van koolstofhoudende moleculen, ofwel PAK's, die bekend staan als een van de bouwmaterialen die nodig zijn voor de vroegste vorm van leven, maar waarvan niet werd verwacht dat ze in de Ringnevel voorkomen.
Op de Webb-beelden waren ook merkwaardige “spaken” buiten de ring te zien die direct van de centrale ster weg wijzen. De onderzoekers denken dat deze het gevolg kunnen zijn van moleculen die zich kunnen vormen in de schaduwen van de dichtste delen van de ring, waar ze worden afgeschermd van de directe, intense straling van de hete centrale ster.
Tot slot zijn in de zwakke halo buiten de ring tien concentrische bogen ontdekt. De wetenschappers denken dat deze bogen wijzen op de aanwezigheid van een begeleidende ster in het systeem, die ongeveer net zo ver van de centrale ster afstaat als Pluto van de zon en die de nevel zijn elliptische vorm heeft gegeven, die anders misschien bolvormig zou zijn geweest.
De nooit eerder vertoonde details van de Webb-beelden bieden een schat aan nieuwe wetenschappelijke inzichten in de processen van stellaire evolutie. Door de Ringnevel te bestuderen, hopen wetenschappers een beter inzicht te krijgen in de levenscycli van sterren en de elementen waarmee ze de kosmos verrijken.
Dit wetenschappelijke team met de naam ESSENcE (Evolved StarS and their Nebulae in the JWST Era) bestaat uit deskundigen op het gebied van planetaire nevels en aanverwante objecten. Binnen dit team bestuderen Griet Van de Steene en Peter van Hoof nevels met behulp van beelden en spectroscopie.
