Download het artikel in 
Een opiniepeiling uitgevoerd in 2007 bij 11.000 leden van de British Medical Journal over de ganse wereld koos ‘sanitatie’ als de grootste medische vooruitgang sinds 150 jaar. Onder ‘sanitatie’ wordt verstaan het toepassen van alle praktische maatregelen voor een betere publieke gezondheid voornamelijk drinkwatervoorziening en riolering. Het resultaat van deze enquête bevestigt nogmaals het belang om dringend meer werk te maken van de Millenniumdoelstelling met betrekking tot water en sanitaire voorzieningen, zoals gesteld in het Human Development Report 2006 van de UNDP. Onder doelstelling 7 staat dat in 2015 het aantal mensen zonder duurzame toegang tot schoon drinkwater en sanitair gehalveerd moet zijn. ( WorldPress 2007). Alle redenen om dit kostbaar rioleringssysteem, waar onze overheid voor de aanleg heel veel financiële middelen heeft vrijgemaakt, als een goede huisvader te beheren.
België terug naar de Middeleeuwen.
Het goed onderhouden en beheren van ons rioleringsstelsel moet een kerntaak zijn van onze overheid. Jammer genoeg moeten wij vaststellen dat momenteel elke visie en moed ontbreekt bij onze beleidsmakers om deze kostbare ondergrondse bouwconstructies te onderhouden. Dit doet ons terugdenken aan prehistorische toestanden waar men ook geen aandacht had om het afvalwater op een efficiënte en veilige manier af te voeren met dit verschil dat men in de Middeleeuwen geen afwateringssystemen had zoals wij die nu kennen. Deze constructies zijn er nu en het is daarom de plicht van de overheid deze te onderhouden. De gevolgen in de Middeleeuwen waren destijds niet te overzien met het uitbreken van ziektes en epidemieën zoals : diarree, dysenterie, difterie, cholera, geelzucht, de pest en worminfecties.
Het inzamelen en transporteren van afvalwater, en vervolgens de zuivering van dit afvalwater is dus van levensbelang voor alle burgers. Zuiver drinkwater en de ingebruikname van de eerste rioleringen hebben enorm bijgedragen aan de verbetering van de volksgezondheid. De ontdekking in 1854 van de Britse dokter John Snow dat Cholera via water werd overgedragen, en niet via lucht, en dat een betere ‘sanitatie’ dit probleem kon verhelpen, bleek voor een stad zoals Londen kapitaal te zijn voor de verdere sociale en economische vooruitgang. Deze ontdekking van de oorzaak van de cholera-epidemieën, die duizenden slachtoffers hebben veroorzaakt door besmet drinkwater, heeft toen een belangrijke ommekeer teweeg gebracht in het denken over water en afvalwater. Sindsdien komt Cholera niet meer voor. Samen met de watervoorzienings- en rioleringsgraad steeg de gemiddelde levensverwachting spectaculair.
Toestand van onze rioleringen, wat eraan te doen ?
Onder het begrip onderhoud van de riolering wordt enerzijds verstaan dat alle leidingen periodiek gereinigd worden, vrij worden gemaakt van slib, zodat een goede doorstroming van het afvalwater kan worden gegarandeerd en anderzijds dat infiltratie van afvalwater naar de bodem vermeden wordt. Barsten in de buis of aantasting van de rioolbuis zorgt ervoor dat de leiding niet meer dicht is. De frequentie van reiniging is afhankelijk van de lokale omstandigheden. Onze riolen zijn soms in zo een slechte toestand dat reiniging niet meer mogelijk is, omdat enkel het aanwezige slib de riool nog overeind houdt.
Verwijdert men het slib dan bestaat er een reëel instortingsgevaar omdat jaren niet is omgekeken om de constructie in stand te houden. Daarom besluit men vaak de riool niet meer te reinigen, waardoor op een gegeven moment de leiding toch instort, omdat de rotte leiding het slib niet meer kan dragen. Conclusie: de kosten moeten toch worden gemaakt met die zekerheid dat de kosten voor herstel veel hoger zijn dan wanneer men preventief en op frequente basis de leiding zou onderhouden en in-situ ( zonder opbreekwerken) herstellingen zou uitvoeren.
Rioolrenovatietechnieken bieden een duurzame oplossing om verdere infiltratie van afvalwater doorheen de leiding te voorkomen zonder opbreekwerken Uitstel is dus geen afstel, en slorpt op langere termijn steeds meer en meer financiële middelen op voor het in stand houden en/of vernieuwen van ons leidingnet. De kosten zullen in de toekomst niet meer te overzien zijn wanneer men nog langer wacht ! Het beleid focust zich op ‘ oplapwerk’ en kijkt dus enkel op korte termijn.
Wettelijk kader dringt zich op
Moeten er in België eerst opnieuw doden vallen alvorens men gaat ingrijpen? Een wettelijk kader met de verplichting een proactief onderhoudsbeleid te voeren voor onze rioleringen dringt zich op. Is het goed functioneren van onze rioleringen geen overheidsplicht? Er moet dan ook dringend werk worden gemaakt om een duidelijk omschreven onderhoudsplan uit te werken zowel voor de bestaande als de nieuw aangelegde rioleringen en dit met een wetgevend karakter. Controles op het naleven van dit wettelijk karakter door bevoegde instanties met kennis ter zake zijn dan ook noodzakelijk voor het naleven van deze wetgeving.
Bovendien levert een goede werking van de riolering niet enkel een belangrijke functie voor de volksgezondheid maar eveneens een belangrijke bijdrage voor een schoner milieu. Men kan zich afvragen wat de zin is van het opstellen van een milieuwetgeving wanneer onze riolen door het niet onderhouden zo lek zijn als een zeef. Het gevolg hiervan is dat afvalwater in de bodem terecht komt en onze bodem verder zwaar wordt verontreinigd. Hoe lang kan de overheid zijn geloofwaardigheid nog hoog houden?
De lakse houding van de overheid en de gevolgen
De houding van onze overheid is dan ook onbegrijpelijk wanneer men weet dat Europa heeft bepaald dat tegen 2015 het water in onze waterlopen van goede kwaliteit moet zijn. Het is duidelijk dat dit niet kan zolang er nog onbehandeld afvalwater in beken (oppervlaktewater) geloosd wordt en zolang onze rioleringen zo lek blijven als een zeef door gebrek aan een kordaat beleid. Het is de rol van de federale staat en de lokale overheden om een beleid in te voeren en af te dwingen met wetten en voorschriften om de kwaliteit van onze wateren hoog te houden, hieronder wordt verstaan vrij van ziekteverwekkende bacteriën en parasieten die de volksgezondheid in het gedrang kunnen brengen.
Besparen op het budget voor het in stand houden van deze kostbare constructies is korte termijn visie, voor zover men over een visie kan spreken. Door de slechte staat van onze rioleringen infiltreren deze bacteriën in de bodem waardoor onze wateren verder worden verontreinigd. Ons ecosysteem wordt aangetast doordat de organismen noodzakelijk voor het schoon houden van onze wateren muteren. De inspanningen die door onze overheid tot op heden werden geleverd met de bouw van dure waterzuiveringsinstallaties, ten koste van de belastingbetaler, voor het zuiveren van ons afvalwater, gaan totaal verloren wanneer men verzuimd aan het onderhoud van ons rioleringsnet.
Er is geen tijd meer om zich te verschuilen achter allerlei drogredenen en de problemen verder voor zich uit te blijven schuiven. Dit spelletje houdt al meer dan 30 jaar aan. Een daadkrachtig rioolbeleid blijkt al jaren de archillespees te zijn van onze beleidsmensen. Waarom? Wil men België niet opzadelen met een catastrofe, dan moet het tij dringend keren!
(foto’s: Incafin)
door Vincent Coolsaet, Managing Director Incafin
