ENGINEERINGNET.NL - TNO heeft de afgelopen jaren voor de kaasindustrie met succes een industriële 3D X-ray scanner ontwikkeld voor de kwaliteitsbepaling van kazen om onvolkomenheden en luchtbellen te lokaliseren.
Deze kennis heeft TNO nu doorontwikkeld voor de kwaliteitsbewaking van metalen gietstukken. Kaas en gietijzer hebben namelijk een ding gemeen: bij de productie ervan kunnen er insluitingen, zoals belletjes, ontstaan.
Dat fenomeen dook enkele jaren geleden nog in verschillende kerncentrales (onder meer in België) op, toen de ingenieurs tijdens een niet-destructieve inspectie waterstofinclusies in de gietijzeren wanden van de reactorkuipen aangetroffen. De kuipen werd destijds geleverd door een Nederlandse - intussen niet meer actieve - gieterij. De twee getroffen kerncentrales in België werden geruime tijd stilgelegd, met bevoorradingsproblemen op het elektriciteitsnet tot gevolg.
TNO wil gieterijen de mogelijkheid bieden hun productieproces van gietijzer met behulp van zijn 3D-röntgentechniek kwalitatief te verbeteren. "Met deze scanmethode is het namelijk mogelijk om in-line, dus tijdens het productieproces zelf, het inwendige van producten te screenen op mogelijk aanwezige scheuren of luchtinsluitingen." Verbeteringen aan het productieproces kunnen de leiden tot een kwalitatief hoogstaander eindproduct.
De TNO-ingenieurs baseerden zich daarvoor op het werk van hun MKB Technology Cluster die al een aantal ontwikkelingstrajecten voor andere sectoren uitvoerde, met als resultaat dat er vandaag al röntgenscanners voor de tuinbouw- en voedingsmiddelensector commercieel op de markt verkrijgbaar zijn. Voorbeelden daarvan zijn een tulpenbollenscanner en een 3Dkaasscanner.
In de afgelopen periode heeft TNO samen met een aantal gieterijen, zoals Donk Industries uit Lopik, Wolders’ Metaalgieterij uit Steenbergen en Nefit Industrial uit Deventer, deze opgedane expertise getoetst en toegepast in het gietproces. De resultaten worden in de loop van oktober 2016 gepresenteerd aan de Nederlandse gieterijsector.
ACHTERGROND
Producten, waaronder metalen gietstukken, worden veelal op uitwendige eigenschappen beoordeeld. Hierbij worden dus zaken die of net onder het oppervlak liggen of zich geheel in het inwendige liggen niet opgemerkt. Bij toepassing van producten met inwendige defecten/onvolkomenheden kunnen dus later bij de bewerking van deze producten problemen ontstaan. Dit kan zich uiten in niet deugdelijke constructies, of producten die na het bewerken visueel niet aan de eisen voldoen.
