ENGINEERINGNET.NL - Jaarlijks laat circa één miljoen vrouwen in Nederland mammogrammen maken om eventuele borstkanker op tijd te ontdekken. Bij de gangbare screeningmethode wordt de borst tussen twee platen geklemd om een of meer goede röntgenfoto’s te maken.
Behalve onaangenaam is dit niet zonder risico. De gebruikte röntgenstraling zelf kan bijdragen aan het ontstaan van kanker. Bovendien is vaak niet duidelijk of de geconstateerde afwijking kanker is of niet. Meer dan twee derde van de gevallen waarbij er iets zorgwekkends te zien is op de röntgenfoto’s, is fout-positief: er blijkt na analyse van biopten geen kanker te zijn.
Onderzoekers van de TU Eindhoven hebben nu een pijnvrije en stralingsvrije methode ontwikkeld. Hierbij ligt de patiënt op een tafel en de borst hangt vrij in een kommetje. Met speciale echografie wordt een 3D-beeld gemaakt van de borst. Eventuele kanker is duidelijk herkenbaar. De onderzoekers verwachten daarom dat er veel minder fout-positieve uitslagen zullen zijn.
De nieuwe technologie bouwt voort op de aan de TU Eindhoven ontwikkelde opsporingstechniek voor prostaatkanker. Bij deze methode spuit de arts bij de patiënt ongevaarlijke microbubbels in. Met een echoscanner is precies te volgen hoe deze bubbels door de bloedvaten van de prostaat stromen. Doordat tumoren een andere bloedvatenstructuur hebben dan gezond weefsel, wordt zichtbaar of er tumoren zitten, en waar.
Onderzoekers Libertario Demi, Ruud van Sloun en Massimo Mischi hebben nu een variant op deze echografietechniek ontwikkeld, die geschikt is voor het doorlichten van de borst. De methode heet Dynamic Contrast Specific Ultrasound Tomography.
Echografie met microbubbels maakt gebruik van het feit dat de belletjes in het bloed gaan trillen. Ze doen dat met dezelfde frequentie als het geluid dat wordt uitgezonden door de echoscanner, maar ook met de dubbele frequentie van de originele frequentie: de zogenaamde tweede harmonische.
Door die trilling op te vangen, weet je waar de belletjes zijn. Maar lichaamsweefsel genereert ook harmonischen, en dat verstoort de waarneming.
De tweede harmonische wordt echter een klein beetje vertraagd door de gasbelletjes. De onderzoekers hebben hiermee nu een nieuwe visualisatietechniek ontwikkeld.
Des te meer belletjes het geluid op zijn weg tegenkomt, des te groter de vertraging ten opzichte van het originele geluid. Door de vertraging te meten, kunnen de onderzoekers dus gasbelletjes lokaliseren. En dit keer zonder vertroebeling, want de harmonische gegenereerd door lichaamsweefsel wordt niet vertraagd, en is dus goed te onderscheiden.
Dit verschil kan echter alleen gezien worden als het geluid aan de andere kant wordt opgevangen. Daarmee is deze techniek bij uitstek geschikt voor organen die van twee kanten benaderd kunnen worden, zoals de borst.
De onderzoekers zijn momenteel doende om een internationaal medisch team samen te stellen om klinische onderzoeken te gaan doen. Toepassing in de praktijk is nog zeker tien jaar weg, verwacht Mischi.
Hij voorziet bovendien dat de ontwikkelde technologie waarschijnlijk uiteindelijk niet alleenstaand zal werken, maar in combinatie met andere technieken, waardoor samen een betere visualisatie ontstaat. Een van de kandidaten hiervoor is elastografie.
Dit is een andere variant van echografie, waarbij het verschil in stijfheid van tumor en gezond weefsel gebruikt wordt om kanker op te sporen.
