ENGINEERINGNET.BE - Er is een nieuw rapport opgesteld over de mogelijkheid om de Vlaamse industrie tegen 2050 klimaatneutraal te maken. De studie is uitgevoerd door Deloitte, Vrije Universiteit Brussel, Antwerp Management School en Climact.
Het team, werkend in opdracht van Vlaams minister Hilde Crevits en VLAIO, heeft het voorbije jaar onderzoek gedaan naar potentiële nieuwe technologieën en de visie gevraagd van deskundigen.
Met een eigen model hebben ze een pad naar 2050 samengesteld. De studie past binnen het zogenaamde “moonshot”-innovatieprogramma van de Vlaamse overheid.
Dit programma is vorig jaar gelanceerd en investeert jaarlijks 20 miljoen euro in Vlaams basisonderzoek naar nieuwe technologieën, zodat die tegen 2050 op industriële schaal toepasbaar zijn in een koolstofcirculaire en CO2-arme Vlaamse industrie.
In Vlaanderen zijn de sectoren chemie, staalproductie en raffinaderijen verantwoordelijk voor circa 30% van de totale broeikasgasuitstoot in Vlaanderen en 90% van de industriële broeikasgasuitstoot onder emissiehandel.
Tegelijk zijn het cruciale sectoren voor de Vlaamse economie en behoren ze bij de top qua energie-efficiëntie. Er zijn 176.300 mensen rechtstreeks tewerkgesteld in de chemie, raffinage en staalindustrie. Samen met de indirecte tewerkstelling zijn dat er 343.000, ofwel 12% van de tewerkstelling in Vlaanderen.
De meeste producten die ze maken, zullen ook in 2050 nog nodig zijn. Denk maar aan staal voor windturbines, of kunststoffen voor gebouwisolatie.
Op vandaag produceert de Vlaamse basisindustrie in vergelijking met veel andere landen al erg duurzaam, maar toch staan deze bedrijven voor een enorme uitdaging. Er was grote eensgezindheid om zulke doorkijk tot 2050 te laten maken.
De studie identificeert een aantal transitiepaden voor de omslag naar klimaatneutraliteit:
- Gebruik van biomassa in plaats van fossiele grondstof.
- Circulair gebruik van kunststof, bijvoorbeeld via chemische recycling.
- Meer gebruik van (groene) elektra om te verwarmen en waterstof in te zetten in plaats van aardgas.
- Afvang van uitgestoten CO2 en omzetting naar nieuwe basismoleculen, zoals methanol, of het ondergronds bergen in oude gasvelden.
Er werden drie scenario’s doorgerekend tot 2050, op basis van verwachtingen van mogelijke technologiedoorbraken en veronderstelde kostprijzen van energie en grondstoffen.
Zo kwamen de onderzoekers tot een mogelijk traject voor de Vlaamse basisindustrie. Hun routekaart geeft per 10 jaar tot 2050 de belangrijkste transformatiestappen.
Bepaalde voorbereidingsstappen moeten ook tijdig klaar zijn, zoals demo-installaties of transportleidingen voor CO2 of waterstof. Uitgaande van een aantal doorbraken en gunstige condities zou zo een CO2-reductie van 80-90% mogelijk zijn tegen 2050.
Voornaamste richtingen die de routekaart aangeeft:
- De staalsector kiest voor gebruik van afvalhout en waterstof in plaats van cokes, en zet haar koolstofhoudend restgas van de ovens via bacteriën om naar ethanol, als brandstof of als grondstof voor de chemie.
- Vlaamse raffinaderijen verschuiven hun productie naar brandstoffen voor luchtvaart en scheepvaart, en nafta voor de chemie in Europa. Met gebruik van grondstoffen zoals plastic afval en olie uit biomassa.
- De chemie gebruikt minder nafta voor haar crackers, en gaat het kraken op een andere manier doen. Alternatieve grondstoffen zijn biomassa, waterstof, gerecupereerde plastics, en ethanol en methanol gemaakt van opgevangen CO2.
- Ongeveer de helft van de CO2-vermindering gebeurt door CO2 op te vangen en om te zetten naar andere producten of in lege gasvelden op te slaan.
Volgens de experts is voldoende en betaalbare hernieuwbare energie een cruciaal element. CO2 vermijden vraagt vaak extra energie. De voorspellingen gaan uit van mogelijk tot 3 keer meer elektra en 3 keer meer waterstof voor de industrie tegen 2050.
Gelet op de beperkte oppervlakte van Vlaanderen moet een deel hernieuwbaar geproduceerde waterstof geïmporteerd worden, al dan niet gebonden in een ander molecule - en tegen een concurrentiële prijs.
De evolutie van de CO2-prijs in Europa en de concurrentie buiten Europa zijn andere voorbeelden van onzekere parameters.
Minister Hilde Crevits beklemtoonde dat het innovatiebeleid onverminderd wordt voortgezet. Vlaanderen maakt daarbij gebruik van financiële hefbomen die Europa met haar Green Deal aanreikt om demo-installaties en infrastructuur gebouwd te krijgen.
