ENGINEERINGNET.BE - Al in 2013 ontdekte hoogleraar Peter Jonker van de Radboud Universiteit de eerste snelle röntgenflits.
Deze flitsen konden tot voor kort alleen bij toeval in satellietwaarnemingen gevonden worden. Ze werden pas ontdekt in de weken en vaak zelfs jaren nadat een flits was afgegaan.
Dit maakte het nagenoeg onmogelijk om licht op andere golflengtes zoals zichtbaar licht, dat bij zulke flitsen hoort, te bestuderen.
Uit recent onderzoek van de groep van Jonker en anderen blijkt dat deze flitsen wel eens gevormd zouden kunnen worden direct nadat twee neutronensterren zijn samengesmolten. Zulke gebeurtenissen kunnen sinds kort ook ‘gehoord’ worden via zwaartekrachtgolfdetecties.
Eind dit jaar wordt de nieuwe röntgensatelliet Einstein Probe gelanceerd. De flitsen kunnen dan wel snel worden gevonden, net als het zichtbare licht dat erbij vrijkomt.
Jonker: 'Als door het nieuwe onderzoek inderdaad blijkt dat deze snelle röntgenflitsen samenhangen met zwaartekrachtgolven die gemeten zijn bij het samensmelten van twee neutronensterren, dan kunnen we de gegevens combineren. Dat geeft een unieke mogelijkheid om de uitdijingssnelheid van het heelal te onderzoeken. Daarvan zijn nu metingen die niet overeenstemmen.'
'Verder kunnen we bestuderen waar zeldzame metalen, zoals platina en goud, ontstaan. We denken dat die gevormd worden bij het samensmelten van neutronensterren, maar dit is nog onzeker. Tenslotte zou het wel eens kunnen dat er meer dan één soort bron verantwoordelijk is voor deze flitsen. We zien er namelijk erg veel, dus misschien ontdekken we een totaal nieuwe soort bron.'
Jonker ontvangt een Advanced ERC Grant van 3 miljoen euro voor dit onderzoek. In totaal wordt er deze ronde 544 miljoen euro aan subsidies toegewezen aan 218 projecten verspreid over heel Europa.
