ENGINEERINGNET.BE -- Zoals geweten heeft de Vlaamse regering, na de aankondiging van Ford om haar vestiging in Genk te sluiten, twee concrete acties ondernomen: ze heeft een groep experten aangesteld onder de leiding van de Leuvense econoom Herman Daems om een strategisch actieplan te ontwikkelen, en ze heeft een 'Taskforce' in het leven geroepen om de relance-acties coördineren.
Vorige week werd het actieplan van de expertengroep overhandigd aan de Taskforce. Het plan kreeg de naam SALK², wat staat voor Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat. U kunt het plan van Daems en zijn team via een link onderaan dit artikel downloaden.
De expertengroep heeft gedurende twee maanden intensief aan het plan gewerkt. Daarbij werden naar verluidt 16 organisaties uit het middenveld gehoord en werden een groot aantal suggesties geanalyseerd die door verschillende groeperingen in Limburg geformuleerd werden. Bovendien werden contacten gelegd met verantwoordelijken op het regionale, federale en Europese beleidsniveau.
De groep heeft eerst een uitvoerige diagnose gemaakt van de problemen waar Limburg mee geconfronteerd wordt, en formuleert op basis daarvan een visie en een aantal doelstellingen die beterschap moeten brengen.
Diagnose van de Limburgse problemen
Eerste vaststelling: het herstel zal na de sluiting van Ford Genk niet eenvoudig zijn. In feite was er voorheen al een werkgelegenheidsprobleem. Ford Genk heeft dat erger gemaakt, in die mate zelfs dat - indien niet wordt ingegrepen – het bruto binnenlands product in Limburg van 26.006 per hoofd in 2011 kan terugvallen tot 24.124 euro in 2017. De oorzaak: de totale bevolking en de beroepsbevolking blijven stijgen, terwijl tegelijk de productiviteit daalt.
Tweede vaststelling: de kennis van de mensen en wat de bedrijven nodig hebben, sluiten niet op elkaar aan. De werkloosheid treft bijvoorbeeld vooral laaggeschoolden, jongeren en 50+ers. 'Bovendien kent de Limburgse beroepsbevolking een scholingsachterstand'. In 2011 had Limburg 27% hoog opgeleiden terwijl dat in Vlaanderen gemiddeld 31% was.
Derde vaststelling: Limburg is niet innovatief en ondernemend genoeg. 'Zo maken bedrijven te weinig gebruik van de steun van het IWT en het aantal starters daalt'. Bovendien zijn de bedrijven onvoldoende exportgericht. En er werken naar verhouding teveel mensen in sectoren die onder druk staan, zoals de industrie.
Vierde vaststelling: de Limburgse regio blijft onvoldoende ontsloten (weg / water / spoor) en de ontwikkeling van bedrijventerreinen is niet afgestemd op de vraag. Zo is er schaarste in zekere regio’s (bijv. Hasselt en Sint-Truiden), en is er vraag naar meer ruimte voor KMO’s.
Welke acties ondernemen?
Het SALK-rapport formuleert een totaalvisie voor Limburg, met een 'Limburgse zeshoek' als leidraad: duurzame jobs creëren, beter opleiden, doelgericht innoveren, ruimer exporteren, sterker ondernemen en gericht ontsluiten.
Door een beleid te voeren op basis van deze zeshoek kan de regio, aldus het Falk-expertenteam, terug aanknopen bij economische groei. Concreet kunnen, in een periode van ongeveer 5 jaar, 'netto 10.000 jobs gecreëerd worden, en kan dus de impact van Ford Genk gecompenseerd worden'.
Centraal daarbij staat dat de Limburgse productiviteit omhoog moet. Dat betekent niet harder of méér werken, maar meer innovatieve producten en diensten ontwikkelen, die geëxporteerd kunnen worden.
Vier pijlers
De strategie die Herman Daems en zijn team voorstellen, stoelt op vier pijlers. Op korte termijn moeten de Federale en Vlaamse regering een aantal van hun lopende projecten versnellen. Dat is bijvoorbeeld het geval met de bouw van de nieuwe gevangenis in Limburg en het dossier Ikea Hasselt. Dat kan 4.000 tot 5000 jobs genereren. En de werknemers van Ford Genk en hun toeleveranciers moeten 'geheroriënteerd' worden om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen.
Voor de lange termijn pakt het rapport uit met het V²O-principe (Versterk, Versnel,
Ontwikkel). Dat betekent: voortbouwen op de huidige portfolio aan activiteiten in de regio en grote sectoren versterken, en het potentieel van groeisectoren versnellen en kiemen voor de toekomst leggen. Zo bevat het rapport voorstellen om de maakindustrie en logistieke activiteiten met hoge toegevoegde waarde uit te bouwen, een aantal activiteiten te versnellen zoals de innovatieve zorg en de vrijetijdseconomie, en enkele activiteiten verder te ontwikkelen zoals ICT en digitale media, groene energie, cleantech en recycling, biotech en medtech en de creatieve industrie.
Nog voor de lange termijn moet als derde pijler iets gedaan worden aan de economische randvoorwaarden om meer duurzame jobs te creëren. In dat verband raadt het rapport bijvoorbeeld een vernieuwend onderwijsconcept 'technologie & talent' aan, een betere individuele begeleiding van bedrijven naar innovatie en export, het uitbouwen van communities om kennisuitwisseling en “peer-to-peer learning” te stimuleren, en een nieuw financieringsinstrument voor groeiende KMOs en identificatie van de belangrijkste knelpunten op het gebied van infrastructuur.
Als laatste pijler is er de verankering van de strategie in het beleid en de instellingen. De SALK²-strategie moet gekaderd worden binnen het bredere Vlaamse beleid (Vlaanderen in Actie, Nieuw Industrieel Beleid) maar mét de nodige ruimte voorregionale accenten.
Het rapport in dat verband: 'Dit impliceert ook dat de instellingen, belast met de uitvoering van deze strategie, versterkt moeten worden, dit zowel op regionaal als lokaal vlak. Tenslotte is ook een duidelijk engagement van de sociale partners noodzakelijk voor een succesvolle implementatie'.
De expertengroep beklemtoont dat 'haar voorstellen, hoewel ze realistisch zijn, een nadere uitwerking nodig hebben'. Ze bepleit ook dat er op basis van de Limburgse zeshoek een aantal statistische indicatoren opgesteld worden om de vooruitgang van de strategie te meten en te toetsen.
Minister-president Kris Peeters in een reactie: “Vlaanderen zal maar sterk zijn mét een sterk Limburg. Daarbij vertrekken we niet van nul. Deze legislatuur heeft de Vlaamse regering reeds belangrijke investeringen in en voor Limburg verwezenlijkt”. De Vlaamse regering citeert in dat verband de acties en maatregelen die ze de afgelopen jaren ondernomen heeft: 'Zo evolueerde de werkloosheidsgraad afgelopen 10 jaar positief. Tien jaar geleden bedroeg het werkloosheidsoverschot in Limburg 5.211. Bij de ondertekening van het Limburgplan in juli 2005, was dat toegenomen tot 8.505. Het laagste werkloosheidsoverschot werd bereikt in mei 2011 met 1.219, wat nadien toenam en bleef schommelen net boven de 2.000'.
De Vlaamse Regering zal naar eigen zeggen 'het plan nu verder bekijken, en beslissingen nemen over de uitvoering ervan'.
DOWNLOAD HET VOLLEDIGE RAPPORT
Strategisch Actieplan voor Limburg in het Kwadraat (187 pagina's):
http://www.krispeeters.be/sites/kp.warp.be/files/eindrapport_salk2.pdf
