ENGINEERINGNET -- Een internationaal team van wetenschappers is erin geslaagd om skeletten en biopten te reconstrueren genomen uit stalen van een tiental Middeleeuwse skeletten.
Onder leiding van professor Johannes Krause van de Universiteit van Tübingen en Professor Stewart Cole van de Universiteit van Technologie in Lausanne (EPFL), reconstrueerde het team een genoom, zonder toevlucht te nemen tot een referentie sequentie. Dit is het eerste team wetenschappers dat het in de praktijk heeft omgezet.
Dit werd mogelijk gemaakt door een uitzonderlijk mooi bewaard gebleven DNA van de Middeleeuwse ziekteverwekkers. De resultaten geven aan dat alle Noord-Amerikaanse stammen van lepra, die vandaag zijn gevonden in gordeldieren en mensen, van Europese afkomst zijn.
Deze gaat zelfs terug tot een gemeenschappelijke voorouder die minder dan 4000 jaar geleden leefde. Bovendien suggereert men in de bevinding dat het bacterieel DNA veel langer kan worden bewaard worden dan het DNA van gewervelde dieren. Naar schatting is het DNA tot nog een miljoen jaar detecteerbaar.
Lepra is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de leprabacil Mycobacterium leprae of bacil van Hansen genoemd naar de Noorse arts Armauer Hansen die deze in 1873 ontdekte. Lepra is een van de ziekten die aangeduid werden met "melaatsheid".
De ziekte was vooral in de Middeleeuwen vaststelbaar en wereldwijd verspreid. Vandaag de dag zijn er jaarlijks nog zo een tweehonderd duizend besmettingen verspreid over 91 landen.
Om de geschiedenis van de ziekte te traceren, hadden de wetenschappers het volledige genoom van leprae bacteriën gereconstrueerd uit vijf Middeleeuwse skeletten die werden opgegraven in Denemarken, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Bovendien werd het leprae genoom gedecodeerd uit zeven biopsie monsters van huidige patiënten.
Vooral in een skelet uit Denemarken, werd het DNA van de ziekteverwekker uitzonderlijk goed ontvangen. "Deze uitstekende resulterende DNA maakt het mogelijk voor de eerste keer, een genoom op te bouwen," zegt Verena Schünemann van het Instituut voor Archeologische Wetenschappen aan de universiteit van Tübingen.
Uit vergelijking bleek dat er amper 800 mutaties hebben plaatsgevonden in duizend jaar tijd. Ook werd de wegwaarlangs de bacterie reisde duidelijker: Noord- en Zuid-Amerikaanse varianten zijn duidelijk vanuit Europa overgevaren.
De volgende stap is om de mutaties nog veel verder in de tijd na te gaan. Zo kunnen wetenschappers de genen vinden die essentieel zijn voor de bacterie, waar medicijnen zich zouden kunnen op richten.
(LVD)
