ENGINEERINGNET.BE - Het gebruik van de chemische stof BPA (bisfenol A) staat al jaren ter discussie. Het Europees Agentschap voor chemische stoffen omschrijft BPA als hormoonverstorend en giftig voor de voorplanting.
Het gebruik van BPA is al deels aan banden gelegd in drinkflessen en -bekers voor baby’s en peuters, en in verpakkingen van voeding tot de leeftijd van drie jaar. In april bepaalde het Europees voedselagentschap een nieuwe, veel strengere drempelwaarde: 0,2 nanogram per kilo lichaamsgewicht. Die nieuwe drempelwaarde ligt 20.000 keer lager dan de vorige.
De KU Leuven-onderzoeksgroep Duurzame Processen en Katalyse werkt aan potentiële vervangers. “De chemische structuur van BPA heeft enkele belangrijke troeven: het maakt materialen erg sterk en warmtebestendig. Daarom zit de stof ook in zoveel producten”, aldus postdoctoraal onderzoeker Laura Trullemans. “De uitdaging is om die kwaliteiten te behouden, maar zonder de negatieve effecten op de gezondheid en het milieu.”
De onderzoekers ontwikkelden alternatieve moleculen waarbij de kernstructuur van BPA behouden blijft, maar aangevuld wordt met andere chemische verbindingen. “Bij testen op menselijke cellen zien we dat onze alternatieven de hormonale activiteit drastisch verlagen tot volledig doen verdwijnen”, zegt Trullemans.
“Zelfs een hoge concentratie van de door ons ontwikkelde chemische stoffen bindt nauwelijks met de hormoonreceptoren. In vergelijking met BPA-gebaseerde materialen levert ons alternatief materialen op van evenwaardige kwaliteit.”
“We gebruiken bij dit proces ook geen giftige stoffen. Verder zorgt de hoge opbrengst van ons proces en het hergebruik van de reagentia voor minder afval. We kunnen dus op een duurzame manier de opbrengst maximaliseren”, zegt professor Bert Sels, hoofd van de onderzoeksgroep.
“Verder is het mogelijk om onze veiligere moleculen te maken uit biogebaseerde grondstoffen. Die combinatie van veiligheid en duurzaamheid, ook wel safe and sustainable by design genoemd, is een uitdrukkelijke doelstelling van Europa.”
“We gaan nog verdere testen uitvoeren om de veiligheid van het molecule te kunnen garanderen”, duidt Sels. “Daarnaast is het zaak om de schaal van de productie te vergroten, de duurzaamheid van het productieproces te optimaliseren en het gebruik in concrete toepassingen te onderzoeken. Het gebruik van BPA en andere bisfenolen zal in de toekomst waarschijnlijk nog verder worden beperkt. De nood aan een volwaardig alternatief is dus urgent.”
