ENGINEERINGNET.BE - BRAIN-TRAINS is een project dat uitgevoerd werd in opdracht van BELSPO, de Federale instelling voor Wetenschapsbeleid. Het is een interdisciplinair project, waarbij verschillende partners aan de Universiteit Antwerpen en de universiteit van Luik hebben samengewerkt.
Tijdens het project werden nieuwe strategieën voor de ontwikkeling van het goederenvervoer per spoor in een intermodale context onderzocht. Europa is ambitieus en wil een verschuiving van 30% van de trafieken langer dan 300 km van weg naar spoor of binnenvaart tegen 2030, maar het wegvervoer blijft toch de dominante modus voor het goederenvervoer.
Eerder onderzoek toonde aan dat verschillende bottlenecks, zoals een gebrek aan uniformiteit, eenvoudigheid en flexibiliteit, de modal shift in de weg staan. Hoewel intussen algemeen aangenomen wordt dat spoor een sociaal beter alternatief is, o.a. door de lagere milieubelasting en het inperken van congestieproblemen, blijkt dit nog onvoldoende om de verschuiving van weg naar spoor op de rails te zetten.
Frank Troch (Departement Transport en Ruimtelijke Economie, UAntwerpen): “We tonen aan dat de rechtstreekse impact op de nationale economie tot 25% hoger kan liggen in vergelijking met het goederenvervoer via de weg.”
“Ook in termen van tewerkstelling draagt het goederenvervoer per spoor meer bij. Per extra werkkracht actief in het goederenvervoer per spoor, worden vier additionele werkposten binnen de nationale economie gecreëerd. Voor het goederenvervoer via de weg zijn dit slechts twee additionele jobcreaties.”
De toekomst van het goederenvervoer per spoor kan dus zeker rooskleurig zijn, maar een zekerheid is dit allerminst. Een aantal randvoorwaarden zijn cruciaal, sommige onder controle van operatoren, andere onder controle van overheden, nog andere in handen van de markt.
Prof. Thierry Vanelslander (UAntwerpen): “Zo is het cruciaal dat er een goede en sterke marktregulator is, die goede marktobservatie doet en effectief marktmacht van grote operatoren kan beperken. Verder moet de overheid zich ook zo organiseren dat de verschillende overheidsniveaus en -diensten maximaal op elkaar inspelen en samenwerken.”
Naast de modal shift is er ook nog een mental shift nodig waarbij alle stakeholders overtuigd geraken van het feit dat goederenvervoer per spoor een volwaardig alternatief is voor het wegvervoer.
Om deze mental en modal shift kracht bij te zetten formuleert BRAIN-TRAINS 25 aanbevelingen (zie kadertekst hieronder): voor de sector, voor gebruikers van het goederenvervoer per spoor en voor de beleidsmakers. Enkele cruciale zaken liggen bij de spooroperatoren zelf.
Vanelslander: “Door het bundelen van goederen kunnen operationele kosten tot een minimum herleid worden. Daarnaast is ook een belangrijke rol weggelegd voor Infrabel en de overheid, om de initiatieven tot ontwikkeling en innovatie vanuit de sector zelf te ondersteunen. Hiervoor kan beroep gedaan worden op een toolbox die ontwikkeld werd binnen het project.”
