ENGINEERINGNET.BE - ALMA bevindt zich op een hoogvlakte in het noorden van Chili en bestaat uit 66 antennes, elk uitgerust met een arsenaal aan zeer gevoelige ontvangers.
Elk ontvangertype doet waarnemingen binnen een bepaald golflengtebereik, ofwel band, in het submillimeter- tot millimetergebied van het elektromagnetische spectrum.
Alles bij elkaar bestrijken deze banden een ‘venster’ van 0,3 tot 8,6 millimeter (950-35 GHz; respectievelijk banden 10 tot 1). Band 2 opent een volledig nieuw venster van 67 tot 84 GHz, en breidt de beschikbare bandbreedte in het frequentiegebied van 84 tot 116 GHz, dat ook door band 3 wordt gedekt, uit.
Met het bereiken van deze mijlpaal hebben astronomen voor het eerst de signalen van meerdere antennes in Band 2 kunnen combineren. Naarmate meer ALMA-antennes worden uitgerust met Band 2-ontvangers, neemt de beeldscherpte en de gevoeligheid toe, waardoor steeds nauwkeurigere waarnemingen van het heelal kunnen worden gedaan.
ALMA Band 2 kan belangrijke metingen doen aan het koude interstellaire medium, het mengsel van stof en moleculair gas dat zich in de ruimte tussen de sterren bevindt en vorming van nieuwe sterren mogelijk maakt.
Daarnaast zal ALMA ongekend gedetailleerd de eigenschappen van stof en moleculen kunnen bestuderen in een breed scala van objecten: van planeet-vormende schijven tot verre sterrenstelsels.
Ook maken de nieuwe ontvangers waarnemingen mogelijk van complexe organische moleculen in nabije sterrenstelsels, wat aanwijzingen geeft over hoe de voorwaarden voor het ontstaan van leven tot stand komen.
Verder is Band 2 van belang om astronomen meer inzicht te geven in het planeetvormingsproces door de ligging van de ‘sneeuwlijn’ van koolstofmonoxide te bepalen. Dat is het gebied in een planeet-vormende schijf dat ver genoeg van de centrale ster is verwijderd om gas te laten condenseren.
De ontwikkeling van Band 2 werd geleid door ESO, met als partner de National Astronomical Observatory of Japan, de Universiteit van Chili en diverse Europese instituten en industrieën.
De productie van de ontvangers werd uitgevoerd door een consortium van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie, de Zweedse Chalmers Universiteit en het Italiaanse Nationale Instituut voor Astrofysica.
Nu zal het team werken aan het optimaliseren van de prestaties van de preproductie-ontvangers, en daarna wordt de volledige productie van de resterende ontvangers voor de 66 antennes opgestart.
In combinatie met aanvullende ALMA-upgrades die voor 2030 op het programma staan, zal de installatie van Band 2 een bandbreedte mogelijk maken die 3,5 keer groter is dan wat de meeste huidige ALMA-ontvangers kunnen bereiken, waardoor waarnemingen aanzienlijk sneller kunnen worden gedaan.
