Download het artikel in 
ENGINEERINGNET.BE - Dat werd in België op gemengde gevoelens onthaald. Of hoe een maakbedrijf noodgedwongen moet delokaliseren om zijn gemiddelde loonkost onder controle te houden. 'EX' is naam van nieuwe coach die busconstructeur Van Hool vanaf eind dit jaar in Macedonië zal bouwen.
In het Macedonische Skopje assembleerde Van Hool tot nu enkel voor de Amerikaanse markt. Het ging daarbij bovendien enkel om standaardbussen. Maar blijkbaar breekt nood - of de economische realiteit - wet: de nieuwe fabriek zal vanaf het vierde kwartaal van dit jaar ook een nieuw coachmodel voor zijn rekening mogen nemen én het afzetgebied van zijn buitenlandse vestiging wordt opengetrokken naar het Europese continent, kondigde CEO Filip Van Hool onlangs aan.
In één adem liet de busbouwer uit Koningshooikt weten niet langer investeringen in zijn Belgische vestiging te overwegen. Een afbouw van de investeringen dus. Geen goed nieuws. De reden: de te hoge loonkost in België. Koningshooikt zal enkel nog 'speciale' versies - het duurdere maatwerk met een hoge toegevoegde waarde - voor zijn rekening mogen nemen.
Op de officiële inhuldiging op 12 mei maakte de CEO nadien bekend welk type bus Skopje extra mag bouwen: de EX. Dat blijkt geen gewone standaard bus te zijn, maar 'eerder een standaardtype van coach'. Filip Van Hool: «Het voertuig situeert zich in het lagere segment van de internationale bus- en coachmarkt. Om concurrentieel te zijn, moet het dus kostenefficiënt gebouwd worden.»
Het bedrijf kondigde begin 2012 aan dat het een groot order voor 500 coaches uit Amerika had binnengehaald. Het ging om 2 bestellingen: eentje voor 300 standaardversies en een tweede voor 200 coaches met een hoge toegevoegde waarde.Om het eerste order binnen te halen deed het bedrijf een investering van 25 miljoen euro in een nieuwe fabriek in Macedonië.
Filip Van Hool: «Het was van in het begin duidelijk dat wij die 300 standaard coaches niet in België konden bouwen: de kostprijs, vooral omwille van de hoge loonkosten, voor het bouwen van een serie standaard coaches, was te hoog.» En ook: «Trouwens, hadden we die investering voor dat eerste order niet gedaan, dan hadden we het tweede order voor coaches met hoge toegevoegde waarde die in Koningshooikt gebouwd worden, niet binnen gehaald.»
Ondertussen werken er al 431 Macedonische medewerkers in de gloednieuwe fabriek die sinds juli 2013 produceert, en werden reeds meer dan 125 coaches gebouwd voor de Amerikaanse markt. «De medewerkers in de nieuwe fabriek in Skopje hebben de afgelopen maanden duidelijk getoond dat ze zich de hoge kwaliteitsnormen van Van Hool snel eigen kunnen maken. Maar onderzoek, ontwikkeling en verkoop van het voertuig gebeuren integraal in Koningshooikt.»
«Dat bedrijven als Van Hool investeren in buitenlandse expansie is goed nieuws», meent techfederatie Agoria tegen de algemene teneur in: «Dankzij dit buitenlands filiaal, staat Van Hool sterker.» Uit een studie van de techfderatie blijkt namelijk dat buitenlandse expansie voor steeds meer Belgische bedrijven een noodzaak is om de werkgelegenheid in eigen land op peil te kunnen houden.
Bovendien: het aantal jobs in technologiebedrijven met een buitenlands filiaal bleef tussen 2007 en 2012 naar verluidt nagenoeg stabiel - een lichte daling van 1% - maar bij bedrijven zonder zo'n filiaal waren er 9% minder banen. De veel lagere loonkost in het buitenland moet de loonkosthandicap in eigen land dus compenseren.
De federatie pareert meteen ook de favoriete stelling van de vakbonden als zou de hogere productiviteit in België deze hoge loonkost compenseren: «Dat klopt niet», zei Agoria's ex-CEO Paul Soete. «Want de nieuwe moderne industriële installaties in de lage loonlanden zullen evengoed erg productief blijken.»
Wat logisch lijkt, want bijvoorbeeld de nieuwe Macedonische fabriek is ongetwijfeld met Belgische kennis van zaken en onder supervisie van Belgische ingenieurs ontworpen en gebouwd. Net zoals het onvermijdelijk is dat op termijn het technische kennispeil in de groeilanden het onze zal evenaren of zelfs overtreffen.
(foto's: Van Hool)
door Bert Belmans, hoofdredacteur
Kader:
KAFKAIAANSE WURGGREEP
Busbouwers als Van Hool zitten in eigen land in een Kafkaiaanse wurggreep: om bestellingen van de overheid - zoals van De Lijn - binnen te halen, moeten ze concurrentieel zijn met andere internationale aanbieders. Wat ze kunnen door hun kosten te drukken en ... de voertuigen in het buitenland te bouwen. Op de foto de eerste waterstofbus die Van Hool aan De Lijn leverde. Daarvan zullen er in de regio Antwerpen weldra vijf rondrijden. Voor de vervoersmaatschappij past de aankoop in het Europese project HighVLOCity.
