LOFAR toont meest gedetailleerde beelden van sterrenstelsels ooit waargenomen

Na bijna tien jaar van dataverwerking heeft een internationaal team van astronomen de meest gedetailleerde beelden ooit gepubliceerd van sterrenstelsels buiten ons eigen stelsel. Met dank aan LOFAR.

Trefwoorden: #astronomen, #LOFAR, #sterren

Lees verder

research

( Foto: © R. Timmerman; LOFAR & Hubble Space Telescope )

ENGINEERINGNET.BE - Het LOFAR-netwerk maakt beelden op FM-radiofrequenties die, in tegenstelling tot bronnen met een kortere golflengte zoals zichtbaar licht, niet worden geblokkeerd door wolken van stof en gas die astronomische objecten kunnen bedekken.

Regio's in de ruimte die voor onze ogen donker lijken, schijnen helder in radiogolven - waardoor astronomen in stervormingsregio's of in het hart van sterrenstelsels kunnen kijken.

De nieuwe beelden laten het binnenste zien van nabije en verre melkwegstelsels met een resolutie die 20 keer scherper is dan typische LOFAR-beelden. Dit werd mogelijk gemaakt door de unieke manier waarop het team gebruik maakte van de array.

De meer dan 70.000 LOFAR-antennes staan verspreid over Europa, met de meeste daarvan in Nederland. Bij normaal gebruik worden alleen de signalen van antennes die zich in Nederland bevinden gecombineerd, en ontstaat een 'virtuele' telescoop met een verzamellens met een diameter van 120 kilometer.

Door de signalen van alle Europese antennes te gebruiken, heeft het team de diameter van de 'lens' vergroot tot bijna 2.000 kilometer, waardoor de resolutie met een factor twintig is toegenomen.

LOFAR maakt ook gebruik van een nieuw concept waarbij de door elke antenne verzamelde signalen worden gedigitaliseerd, naar een centrale processor worden getransporteerd en daarna worden gecombineerd om een beeld te creëren. Dit maakt hun buitengewone resolutie mogelijk maakt.

Superzware zwarte gaten liggen op de loer in het hart van veel sterrenstelsels en veel daarvan zijn 'actieve' zwarte gaten die invallende materie verslinden en deze terug de kosmos in spuwen in de vorm van krachtige straalstromen, ‘jets’.

Deze jets zijn onzichtbaar voor het blote oog, maar ze zijn helder in radiogolven. Het zijn deze jets waarop de nieuwe hoge resolutiebeelden zich hebben gericht.

Dit werk vormt de basis van negen wetenschappelijke studies die nieuwe informatie onthullen over de inwendige structuur van radiojets in een verscheidenheid aan melkwegstelsels.

De resultaten zijn de uitkomst van jarenlang teamwerk onder leiding van Dr. Leah Morabito van de Durham University in het Verenigd Koninkrijk.