Download het artikel in 
ENGINEERINGNET.BE -- In Vlaamse middens is het amper geweten, maar het Waalse Marshall-plan werpt wel degelijk zijn vruchten af.
Bijvoorbeeld het Naamse Wow Technologies ontwikkelde onder meer een toestel om een falende aortaklep quasi automatisch te vervangen door een kunstmatige versie, een holografische microscoop, een lab-on-a-chip en een 'golfmakende' bal voor zwembaden.
Het Avatar-project - 'Aortic VAlve TransApically Resected and Replaced' - past in de achtste oproep voor de Waalse Biowin-gezondheidscluster in het kader van het Marshall-plan.
Het project ging net van start, zal vier jaar lopen en krijgt een budget mee van €4,8 miljoen euro. Het zit nu in de designfase. WOW partnert met coördinator Medi-Line, het CEREM-Mechatronica Centrum van de UCL, de Universitaire Ziekenhuizen Saint-Luc en Creatic - het 'Centre de Recherches en Ergonomie Appliquée aux Technologies de l'Information et de la Communication' - van de ULB. Wanneer de ontwikkeling succesvol is, zou WOW ook instaan voor de productie.
De chirurg zal via een incisie van een centimeter tussen twee ribben door zijn weg vinden naar de aorta en zo naar het hart. WOW zal instaan voor de elektronica en pneumatica.
Katheder en kunstklep haalt men ‘off the shelf’. De basisidee is dat naarmate de kunstklep op zijn plek geschoven wordt, de natuurlijke klep gefixeerd, rondom uitgesneden en vervolgens afgevoerd wordt. Daarna wordt de kunstklep in de aorta vastgezet.
«Vandaag is het nog een werkconcept. Dat moet nog verder gedefinieerd worden», zegt Jean Demarteau (37), managing director van WOW Technology.
De apparatuur wordt wel zo generisch mogelijk opgebouwd zodat er met kunstkleppen van verschillende leveranciers gewerkt kan worden. Deze zomer al zouden er proeven op lijken gebeuren. Later op levende dieren. In juli 2016 verwacht men de eerste tests op een patiënt.»
Holografische microscoop en lab-on-a-chip
De Biowin-cluster produceerde eerder al een holografische digitale microscoop waarvan er ondertussen meer dan dertig verkocht zijn. «Wij ontwikkelden en bouwen nu het toestel voor Ovisio, een spin-off van de ULB, waarmee we al drie jaar samenwerken.
We assisteren de klant bij het halen van de nodige certificaten.» De holografische microscoop heeft een grotere scherptediepte dan een klassieke microscoop. Ook transparante voorwerpen worden zichtbaar zonder kleurbewerking. Het toestel levert een 3D-beeld op.
Het principe: een laserstraal wordt gesplitst. De ene straal wordt naar een CCD-sensor gestuurd, de andere gaat doorheen een transparant monster en komt dan op de sensor.
De faseverschuiving van de tweede straal levert 3D-data op. «Met een minimum aan training zie je onmiddellijk het onderscheid tussen kanker- en niet-kankercellen.»
Het toestel kent overigens ook al een toepassing in biofermentatoren. In real-time en in-line kan men een vloeistof die door een buis vloeit onderzoeken op levende cellen.
«In het kader van een Europees onderzoeksproject werkten we mee aan het ontwikkelen van een ‘lab-on-a-chip’ om de ziekte van Lyme - die veroorzaakt wordt door een tekenbeet - te diagnostiseren», vertelt Demarteau.
Dat gebeurde in het Hilysens-project (Highly Sensitive and Specific Low-Cost Lab-on-a-chip system for Lyme disease diagnosis), dat liep van 2010 tot 2012 in het 7e Raamprogramma van de EU.
Van ‘golfballen’ naar mechatronica
WOW Technology telt een 45-tal medewerkers - tweederden zijn ingenieur - in Naninne. De wortels van het bedrijf liggen bij de WOW Company die in 1983 van start ging.
Een van de eerste producten van dat jonge bedrijf was een reuzen ‘golfbal’. Deze kunststoffen luchtbal wordt in een zwembad of aquarium gehangen. Een intern mechanisme drukt de bal ritmisch op en neer waardoor er golfslag ontstaat.
Wereldwijd werden een 300-tal ‘boules à vagues’ of ‘wave balls’ verkocht. Uit een verdere verkenning van de basistechnologie van de golfbal kwamen nog verschillende producten: de Wave It, Wavolution en Mc Wave die golven genereren in industriële omgevingen, aquaria en fonteinen.
Universel Interface Namu
Aan ‘golfslag’ had ondernemer Joël Demarteau blijkbaar toch niet genoeg, want hij richtte zowat tegelijkertijd ook Unina (Universel Interface Namur) op dat specialiseerde in interfaces voor de medische wereld en zich later ook toelegde op telematica en ooit zelfs inbouwmodems voor pc’s bouwde.
Unina werd later verkocht aan Telindus dat op zijn beurt overgenomen werd door Belgacom. Maar via die elektronica schoof WOW ondertussen richting lucht- en ruimtevaart. Daar ontwikkelde het o.m. de remelektronica voor de A320, simulatoren voor de Ariane V-raket en testte het de actuatoren van ESA’s Vega lanceerraket.
Van de elektronica schoof het bedrijf door naar de mechanica en dook het ook de autoindustrie in: versnellingsbakken, ruitenwissers, ontstekingen voor airbags, optica voor koplampen,...
Vandaar was de afstand naar industriële automatisering en mechatronica niet bijzonder groot meer. Daarmee mikt WOW heel breed op biotechnologie, farma, de medische wereld en de voedingsindustrie waarvoor het onder meer robotgrijpsystemen voor pralineverpakkers ontwikkelde.
Maatwerk
In 2010 werd de afdeling industriële projecten afgesplitst tot WOW Technology. Dat bedrijf doet specifiek onderzoek en ontwikkeling. Het treedt op als een externe dienst voor de klant, maar het kan naar verluidt ook de productie verzorgen, 'van a tot z’.
«In farma en de medische wereld mikken we op secundaire verpakkingen, verpakkingslijnen, buffering, inspectie, labeling,... In deze sector produceren we nu onze eigen machines.
We hebben er in Naninne nieuwe lokalen voor gebouwd en werken er onder de ISO 13.485 norm voor medische toestellen», vertelt zoon Jean Demarteau, nu managing director van WOW Technology.
In de afdeling Laboratory & Medical Devices (L&MD) worden bijvoorbeeld diagnosetoestellen voor de BlueDot Quantum kits van D-tek in Bergen gebouwd.
Dit toestel automatiseert de verschillende stappen van een enzyme immunoassay op teststrips. De behuizing van het toestel werd dan weer samen met het Brusselse Strategic Design ontwikkeld.
Voor het Noord-Franse Phorexy bouwt WOW een prototype voor ‘gelelektroforese’ dat tot vijf keer sneller is dan traditionele toestellen.
Synergieën
Onderweg namen Demarteau en Co zowel klanten als toeleveranciers onder hun vleugels, 'in zoverre er synergievoordelen te rapen vielen'. Zo schreef WOW ooit de software van robotica- en machinebouwer Win uit Transinne (2002), zorgde het voor elektronische apparatuur en software waarmee ACTE uit Ans warmtewisselaars produceert (2005) en nam hij in 2006 de Ateliers Baugnée uit Walhain over toen de eigenaar met pensioen ging.
ACTE bouwde met WOW bijvoorbeeld de reactoren voor de productie van nanobuisjes bij het gekende Nanocyl. WOW werkte ook met bedrijven zoals Biosentech (2004), een spin-off van de Facultés Universitaires van Bergen, dat sterk is in ATR en proteïne-onderzoek, met Biosensys (2004) in Gosselies en Straticell in Gembloux, een spin-off van de Facultés Universitaires van Namen, waar WOW een kweektoestel bouwde voor huidcellen. Vandaag geven deze Waalse bedrijven werk aan een honderdtal mensen.
WOW Technology haalde in zijn eerste levensjaar - 2010 - al een omzet van 3,4 miljoen. Ondertussen is dat naar verluidt een kleine €6 miljoen geworden. De partnerbedrijven zijn samen goed voor een €10 miljoen euro.
«We plannen zo’n 5 à 10% per jaar te groeien. Beheerst groeien is motiverend voor de medewerkers. We zorgen ook voor mobiliteit van onze mensen tussen de partnerbedrijven.»
(foto's: LDS, WOW)
door Luc De Smet, Engineeringnet
Portret
In 1998 behaalt Jean Demarteau (37) zijn diploma burgerlijk ingenieur elektro-mechanica aan de UCL. Eerst werkt hij bij Procter & Gamble, in de Pringles fabriek. Daar installeert hij o.a. sensoren die de dikte van de chips meten en sleutelt hij aan elektronische snuffelaars die permanent de geur van een product checken. Als hij bij waspoeders en software terecht komt, houdt hij het voor gezien en komt hij in 2001 terug naar ‘huis’ en WOW, het bedrijf van zijn vader. Eerst als programmeur. Hij stapt doorheen de verschillende afdelingen vooraleer hij in 2011 de leiding van het familiebedrijf overneemt.
