ENGINEERINGNET.BE - Musea hebben de laatste jaren flink werk gemaakt van het digitaliseren van hun schilderijcollecties, en dat met het oog op conservatie.
Op basis van diezelfde digitale opnames kunnen schilderijen echter ook onderworpen worden aan uitgebreid forensisch onderzoek, wat het opsporen van beschadigingen of onderliggende tekeningen bijvoorbeeld een stuk eenvoudiger maakt.
De stap van digitale beeldvorming naar digitale beeldverwerking in de kunstwereld is pas vrij recent gezet. Aan de basis ligt het werk van Prof. Ingrid Daubechies, de wereldvermaarde Belgische wiskundige van de VUB die nu werkzaam is aan Duke University (VS).
Zij toonde aan dat haar ‘Daubechies wavelets’ de penseelstreek van een schilder wiskundig kunnen modelleren; kennis die in de praktijk kan worden toegepast voor een niet-invasieve authenticatie, attributie en datering van schilderijen.
Vandaag gebruikt het team van Prof. Dooms dezelfde principes – in combinatie met een aantal nieuwe, geavanceerde algoritmes – om restaurateurs te helpen bij de zoektocht naar tekeningen onder een schilderij, maar ook bij het virtueel verwijderen van canvasstructuren of houtnerven, en het automatisch in kaart brengen van craquelures in de verf.
Sinds 22 juli 2014 en tot 25 januari 2015 kan je met enkele van haar onderzoeksresultaten kennismaken tijdens een tentoonstelling in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel.
Het hele proces start met de digitale scan van een schilderij, en dit in verschillende golflengtes (multi- en hyperspectrale scans, röntgenradiografie, UV-fluorescentie, IR-reflectografie, enz.).
De magie zit echter in de analyse van de beelden: elk beeld wordt daarvoor vertaald in een raster met getallen die de kleur van de verschillende pixels aanduiden.
Op basis van die getallenreeksen, waarop geavanceerde algoritmes worden losgelaten, kan dan worden gezocht naar bepaalde structuren, patronen of onregelmatigheden.
Zoals tijdens de tentoonstelling in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel te zien is, werden twee schilderijen uit de verzameling Moderne Kunst onderworpen aan een forensisch onderzoek op basis van multispectraalanalyse: het Portret van Suzanne Bambridge (Paul Gauguin) en de Trancespeler (Oskar Kokoschka).
De focus lag daarbij onder meer op het analyseren van de structuur en karakteristieken van het schilderlinnen, het detecteren van craquelures en overschilderingen, kleurherkenning, enz.
