ENGINEERINGNET.NL - Wetenschappers van Wageningen UR (University & Research centre) hebben, samen met buitenlandse collega’s, aangetoond dat één en dezelfde kloon van de fusarium schimmel Cavendish bananen aantast in meerdere ver van elkaar verwijderde landen.
Dit laat zien dat, ondanks quarantaine maatregelingen, deze schimmelkloon – ook wel bekend als Tropical Race 4 - zich blijft verspreiden, met desastreuze gevolgen voor de boeren die bananen telen. De resultaten van het onderzoek zijn verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS Pathogens.
Panama-ziekte wordt veroorzaakt door de Fusarium oxysporum f.sp. cubense schimmel. Eén van de Fusarium schimmelstammen, bekend als Tropical Race 4 (TR4)infecteert veel lokale bananenvariëteiten en de Cavendish banaan. Deze laatste wordt wereldwijd geteeld voor de export en is zeer vatbaar voor de schimmel.
De bodemschimmel dringt naar binnen via de wortel van de bananenplant en zorgt er voor dat de plant afsterft. Als de grond van een perceel eenmaal besmet is, blijft dat jaren zo en is het niet mogelijk om er opnieuw bananen te telen, omdat de nieuwe bananenplanten ook ziek worden.
Grote delen van plantages in landen zoals Jordanië, Mozambique, China, de Filipijnen, Pakistan en Australië zijn door Panama-ziekte onbruikbaar voor het telen van bananen. Op dit moment zijn er geen mogelijkheden om de ziekte te bestrijden. Alleen quarantainemaatregelen kunnen voorkomen dat Panama-ziekte in bananenplantages terecht komt.
Om te achterhalen hoe Panama-ziekte zich over de verschillende werelddelen verspreid heeft, hebben onderzoekers van Wageningen UR het DNA van veel schimmelmonsters uit acht landen waaronder Jordanië, Libanon en Pakistan, waar de schimmel recent werd gevonden, geanalyseerd.
Uit het onderzoek komt naar voren dat de verzamelde schimmelstammen genetisch identiek zijn. Ze zijn klonen van elkaar. Gert Kema, bananenexpert bij Wageningen UR: “Dit onderzoeksresultaat laat zien dat de wereldwijde quarantaine maatregelen en voorlichting kennelijk tot nu toe niet voldoende zijn geweest.”
Maar niet alleen de TR4 schimmelstam is een kloon, ook alle Cavendish bananen zijn genetisch identiek. Kema: “De Cavendish banaan is heel vatbaar voor TR4. Door de wereldwijde monocultuur van Cavendish bananen kan de schimmel zich makkelijk verspreiden. Het is daarom van groot belang dat we de bewustwordingscampagnes voor kleine en grote boeren intensiveren en hen helpen met quarantaine mogelijkheden.”
Om verdere verspreiding te voorkomen werkt Kema met zijn team en een groot aantal partners in verschillende landen aan oplossingen die op korte termijn zijn toe te passen.
Kema: “We krijgen steeds meer zicht op de omvang van de problematiek en gelukkig ook steeds meer middelen om de situatie in kaart te brengen. Het snel identificeren van geïnfecteerde bananenplanten is daarbij van groot belang. Uiteindelijk moeten we naar lange termijn oplossingen met ziekteresistentie als belangrijkste basis. Die kunnen we alleen bereiken samen met partners en bedrijven.”
Het onderzoek is uitgevoerd door Wageningen UR in samenwerking met de University of Queensland en Diversity Arrays Technology Pty Ltd, uit Australie en de University of Florida uit de Verenigde Staten.
